برخی از نویسندگان اهل حق سعی دارند با توجه به اشتراکاتی که بین اهل حق و آیین مهرپرستی که یکی از ادیان باستان ایران است، اهل حق را ادامه مهرپرستی معرفی کنند اما مطالعه تطبیقی بین این دو آیین نشان می‌دهد که وجه اختلاف بین اهل حق و مهرپرستی در مسائل بنیادی بسیار زیاد است.

اهل حق علیرغم اینکه معتقد است که همه ادیان در مسیر خدا زندگی می‌کنند، رستگاری، وصول به‌حق، رسیدن کمال و سعادت را مشروط به گرویدن به آیین یارسان می‌دانند و سیاست جذب افراد غیر یارسانی برای برقراری تشکیلات اهل حق موردتوجه بزرگان و بنیان‌گذاران این فرقه بوده است.

تعداد اندکی از اهل‌حق در گوشه و کنار وجود دارند که آگاهانه یا جاهلانه از مسیر اصلی منحرف شده، ائمه را به مقام الوهیت رسانده‌اند. اگرچه اینان اندک‏اند؛ اما باید بدانند که این گونه اعتقادات، نه مورد تأیید اهل‌بیت است و نه اکثریت این فرقه این گونه باور‌‌‌های غلط را می‌پذیرند. بعلاوه آنها هیچ گونه دلیلی برای این اعتقاد خود ندارند.

اهل‌حق اجمالاً اصول پنج گانه شیعه را پذیرفته‌اند و در برخی منابع خود صراحتاً به آن اعتراف کرده‌اند، ضمن اینکه در میان رهبران آنان نیز کسی به صراحت این اصول را رد نکرده است؛ اما حقیقت این است که در اعتقاد آنها به هر کدام از این اصول، مشکلاتی وجود دارد که گاهی با ادعای آنها تناقض دارد.

اگر به اهل‌حق گفته شود كه آیا شما قرآن كریم را قبول دارید؟ بی تردید پاسخ آنها مثبت است. در همین قرآن آمده است كه خدا بی‌نیاز است (اللَّهُ الصّمد) و همۀ ما به او نیازمندیم. حال اگر خدا در جسم كسی حلول كند، لااقل در آن زمانی كه در او حلول كرده است، به مكانی برای قرار گرفتن و زمانی كه در آن قرار دارد، نیازمند است؛ و این خلاف بی نیازی خداست؛

ز ویژگی‌‌های این فرقه این است که حتی‌الامکان عقاید و اطلاعات فرقه‌ای خود را از دیگران پنهان می‌دارند و برای نهادینه کردن اصل رازداری، یکی از اصول اعتقادی خود را پذیرفتن مسئله‌ای به نام «سرّ مگو» قرار می‌دهند.