پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عثمان در زمان حکومتش به اقوام، نزدیکان و برخی صحابه توجه می‌کرد و به آنها ثروت زیادی عطا کرد. مثلاً نقل شده است که فقط به طلحه، دویست هزار دینار هدیه پرداخت. به عایشه نیز سهم زیادی از بیت المال می‌پرداخت، اما با این وجود هر دو نفر از اولین کسانی بودند که بر خلیفه شوریدند و مردم را علیه عثمان تحریک کردند. طلحه از کسانی بود که خانه عثمان را محاصره کرد و حتی آب را بر عثمان بست. تا اینکه با پا در میانی حضرت علی (علیه السلام) به عثمان آب رساندند. عایشه در مقام همسر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نامه‌هایی را  به اشخاص و افراد متعددی می‌نوشت و آنها را علیه خلیفه می‌شوراند. شورش طلحه، علیه خلیفه، طبیعی بود، زیرا وی خلافت را حق خود می‌دانست. طلحه از اصحاب کبار پیامبر (صلی الله علیه و آله) بود و بر خلاف عثمان در جنگ‌های زیادی شرکت داشت، به همین جهت خلافت را حق خود می‌دانست.
به هر حال عایشه و طلحه نقش اساسی در شورش و کشتن خلیفه داشتند. همان روزهایی که خانه عثمان محاصره شده بود، عایشه به اتفاق همسر دیگر پیامبر ام السلمه، آهنگ حج کردند. عایشه با این تصمیم قصد داشت که در زمان قتل خلیفه در مدینه حضور نداشته باشد. هنگامی که عثمان از این قضیه متوجه شد، پیکی را فرستاد و از عایشه خواست که در مدینه بماند و شورشیان را به صبوری دعوت کند، ولی عایشه عمداً مدینه را به قصد مکه ترک کرد.[1]
خانه خلیفه مدتی بود که در محاصره بود و پادرمیانی حضرت علی (علیه السلام) نیز برای رفع حصر نتیجه نداده بود. به این ترتیب با اقدامات شورشیان، عثمان در روز جمعه سال 35 هجری در خانه‌اش کشته شد.[2]
وقتی خبر مرگ عثمان به عایشه رسید، دستور داد که در بیرون حرم برایش خیمه بزنند، تا مردم را آگاه کند که عثمان آنها را به سوی بدبختی کشانده بود و این طلحه است که می‌تواند خلافت را در مسیر درست ادامه دهد. طلحه و عایشه مطمئن بودند که پس از عثمان، علی (علیه السلام) موقعیت خلافت را ندارد، زیرا تصورشان این بود که مردم و صحابه از او رویگردان هستند و به همین جهت در قتل عثمان بیشترین همکاری را کردند. [3] اما  وقتی مردم به سوی علی (علیه السلام) روانه شدند و امام علی به خلافت رسید. این دو نفر (طلحه و عایشه) که آرزوهای خود را بر باد رفته می‌دیدند، پیراهن خون خواهی عثمان را بر سر دست گرفتند  و بر علیه امام علی (علیه السلام) شوریدند و جنگ جمل را به وجود آوردند.[4]

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. مادلونگ، ویلفرد، ترجمه احمد نمایی، بنیاد پژوهش های اسلامی، مشهد1377ش، (مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان) ص145
[2]. ویکی شیعه، دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت، واژه عثمان بن عفان.
[3]. مادلونگ، ویلفرد، ترجمه احمد نمایی، بنیاد پژوهش های اسلامی، مشهد1377ش، (مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان) ص152
[4]. أنساب الأشراف، البلاذري، تحقيق محمد باقر المحمودي، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ط الأولى، 1974/1394، ج2، ص222. «قَدِمَ طَلْحَةُ وَالزُّبَيْرُ عَلَى عَائِشَةَ فَأَجْمَعُوا عَلَى الْخُرُوجِ إِلَى الْبَصْرَةِ للطلب بدم عثمان.»