شیعه همسران پیامبر اسلام را بر پایه آیه ششم سوره احزاب، «امهات مؤمنین» می‌داند و آنان را پاس می‌دارد، اما افسوس که برخی از آنان به فرمان های خدا و پیامبر پای بند نبودند. نمونه برجسته این دعوی، شرکت عایشه در جنگ «جَمل» است. بنابراین، مهم ترین عامل بدگمانی به زندگی و شخصیت عایشه، همسر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) که نگرشی بدبینانه به او در میان گروه‌هایی از مسلمانان پدید آورد، نقش گسترده‌اش در طراحی این جنگ در برابر امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) است. او با این کار افزون بر «خروج علیه امام و خلیفه بر حق مسلمانان»، موجب ریختن خون‌های بسیاری از مسلمانان شد. شمار کشتگان این جنگ از ده تا 25 هزار نقل شده است.[1] عملکرد ایشان آسیب‌های فراوانی به جامعه اسلامی رساند. عایشه می‌دانست که پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) پیش از رحلتش بارها فرموده بود: «یا علی! جنگ با تو، جنگ با من است و صلح و دوستی با تو، صلح و دوستی با من است.»[2]
باری، «عایشه»، «طلحه» و «زبیر» این سخن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ده‌ها سفارش همانند آن را نادیده گرفتند و با وصی و خلیفه مسلمانان درافتادند. بنابر نقل «حاکم نیشابوری»، رسول گرامی اسلام بارها به همسر خویش، عایشه هشدار داده بود که مبادا به پیکار با علی (علیه‌السلام) برخیزی: «یا حمیرا اَن لا تکونی اَنْتِ.[3] ای عایشه! مواظب باش تو آن کس نباشی  [که بر علی (علیه‌السلام) خروج می‌کند].»
عایشه پس از این جنگ آرزو می‌کرد که کاش سنگ بودم[4]، درخت بودم[5]، مرده بودم یا در شمار فراموش شدگان جنگ جمل جای داشتم.[6] او آن حادثه را استخوان گلوگیر می‌خواند.[7] هنگام قرائت آیه وَ قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ به گونه‌ای گریه و بی‌تابی می‌کرد که روسری یا مقنعه‌اش خیس می‌شد.[8] این کارها و سخنان نشان می‌دهد که او از عنوان افتخارآمیز «ام المؤمنین» نادرست استفاده کرد؛ چنان‌که هنگام وفاتش در پاسخ به این پرسش که آیا دوست داری کنار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دفن شوی؟ چنین گفت: «نه، من پس از پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) حوادثی را پیش آوردم. مرا در بقیع، کنار همسران پیامبر دفن کنید.»[9] «ذهبی»، دانشمند بزرگ اهل سنت می‌گوید: «مقصود او جنگ جمل است.»[10]
امام علی (علیه‌السلام) در این جنگ طرف مقابلش را به فرجام ننگین و آتش جهنم تهدید کرد: «فَارْجِعَا أَیُّهَا الشَّیْخَانِ عَنْ رَأْیِکُمَا فَإِنَّ الآنَ أَعْظَمَ أَمْرِکُمَا الْعَارُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَجْتَمِعَ [یَتَجَمَّعَ] الْعَارُ وَ النَّارُ.[11] ای طلحه و ای زبیر! از رأی خود برگردید که این بازگشت، تنها ننگ را به دنبال دارد، وگرنه ننگ و آتش با یکدیگر جمع می‌شود.»
ازاین رو، شیعیان او را مانند دیگر همسران پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)؛ یعنی حضرت خدیجه و ام‌سلمه نمی‌دانند.

پی‌نوشت:

[1]. تاریخ طبری، ج 3، ص 543؛ الجمل، ص 223.
[2]. مسند احمد، ج 2، ص 442؛ سنن ابن ماجه، ج 1 ص 52، سنن الترمذی، ج 5، ص 656؛ المستدرک، ج3، ص149؛ تاریخ بغداد، ج 7، ص 137؛ مناقب ابن المغازلی، ص 64؛ اُسد الغابه، ص11؛ مجمع الزوائد، ج9، ص 169.
[3]. المستدرک، ج 3، صص 119 و 12٠؛ کنز العمال، ج 6، صص 83 و 86؛ تاریخ طبری، ج 3، ص 485؛ مسند احمد، ج 6، ص 97؛ مجمع الزوائد، ج 7، ص 234؛ ج 8، ص 289؛ الاستیعاب، ج 2، ص745؛ الامامه و السیاسه، ص 55؛ نورالابصار، شبلنجی، ص 81.
[4]. الطبقات الکبری، ج6، ص 54.
[5]. «یا لیتنی کنت شجراً» . الطبقات الکبری، ج6، ص 54.
[6]. الطبقات الکبری، ج6، ص 54.
[7]. الطبقات الکبری، ج6، ص 54.
[8]. الدر المنثور، ج 5، ص196؛ الطبقات الکبری، ج6، ص59.
[9]. عقد الفرید، ج4، ص 4٠5؛ طبقات الکبری، ج4، ص 54.
[10]. نقش عایشه در تاریخ اسلام، ج3، ص 2٠9.
[11]. نهج البلاغه، نامه 54.