پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پرسش: آیا آیه 28 سوره کهف دلالت بر عدالت صحابه دارد؟

خداوند متعال می‌فرماید: «وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُريدُونَ وَجْهَهُ وَ لا تَعْدُ عَيْناكَ عَنْهُمْ تُريدُ زينَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ وَ كانَ أَمْرُهُ فُرُطاً.[کهف/28] با کسانی باش که پروردگار خود را، صبح و عصر می‌خوانند و تنها رضای او را می‌طلبند و هرگز به‌خاطر زیورهای دنیا، چشمان خود را از آن‌ها برمگیر! و از کسانی‌که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم، اطاعت مکن! همان‌ها که از هوای نفس پیروی کردند، و کارهایشان افراطی است.»

برخی از علمای اهل سنت، این آیه را دلالتی بر عدالت صحابه می‌دانند و می‌گویند که نزول این آیه، مربوط به عدالت صحابه است؛ اما با چند پاسخ کوتاه، خلاف این امر ثابت می‌شود.
در پاسخ اوّل این‌گونه می‌توان گفت آیه‌ای که گذشت، به هیچ وجه، ربطی به عدالت صحابه ندارد؛ زیرا سبب نزول آن، چیز دیگری است و آن این است که جماعتی از مرفّهین صحابه، خدمت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مشرف شدند و مشاهده کردند که او با جماعتی از مستضعفین جلوس کرده است؛ لذا درصدد تحقیر آن‌ها برآمده و از حضرت خواستند، جلسه‌ای خصوصی برای آنان معین کند، که این آیه نازل شد و در مورد آنان بیان شد.[1]

در پاسخ دوم گفته می‌شود که این آیه، برعکس، دلالت بر عدم عدالت برخی صحابه دارد؛ زیرا عدّه‌ای از آنان را چنین توصیف کرده، که خداوند، قلب آن‌ها را از یادش غافل ساخته است، چرا که کارشان، امری ناپسند در محضر خداوند بوده است.

و سوم این‌که می‌توان گفت: آیه فوق، مربوط به صحابه‌ای هم‌چون بلال، عمار، صهیب و امثال این بزرگان است، نه تمام صحابه.

پی‌نوشت:
[1]. سنن ابن ماجه،  ابن ماجه، کتابخانه مدرسه فقاهت، ج2، ص1382، ح 4127. «جَاءَ الْأَقْرَعُ بْنُ حَابِسٍ التَّمِيمِيُّ، وَعُيَيْنَةُ بْنُ حِصْنٍ الْفَزَارِيُّ، فَوَجَدَا رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَعَ صُهَيْبٍ، وَبِلَالٍ، وَعَمَّارٍ، وَخَبَّابٍ، قَاعِدًا فِي نَاسٍ مِنَ الضُّعَفَاءِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ.»