متصوفه معاصر به بزرگان سلف خویش می نازند. یکی از این اشخاص که برخی از صوفیه سلسله خویش را به او می رسانند ابوالقاسم گورکانی است. وی از جمله صوفیانی است که به ترویج انحرافات متعددی همچون تایید سماع، تقدیس ابلیس و سیدالموحدین دانستن ابلیس و... پرداخته است.

فرقه دراویش نعمت‌اللهی گنابادی ادعا می‌کنند که تمام اقطاب و مشایخ ذکر شده در سلسله آن‌ها که به ائمه اطهار (علیهم السلام) منتهی می‌شود، همگی از شیعیان هستند. درحالی‌که موسس این سلسله، شاه نعمت الله ولی در رساله خود، ابوبکر را خلیفه اول و جانشین رسول خدا (ص) می‌داند و مذهب اهل سنت را نزدیک‌ترین راه به خدا می‌داند.

درحالی از مصطفی آزمایش شیخ مأذون فرقه دراویش گنابادی به‌عنوان یکی از عالم‌ترین و باسوادترین مشایخ این فرقه نام می‌برند و او را مفسر قرآن می‌دانند که در یک سخنرانی گاف‌ها و اشتباهات عجیبی داشت و روایت عمربن حنظله را که از امام صادق (ع) است به اشتباه به امام حسین (ع) نسبت داد. وی در اشتباهی دیگر مدعی می‌شود که امام سجاد (ع) نیز نصی برای امامت خویش نداشت.

برخی از آداب و رسوم تصوف هیچ‌گاه در اسلام نبوده و ریشه در ادیان و مذاهب غیر اسلامی دارد. به‌عنوان مثال برخی تصوف را زایید افکار ادیان ایرانی همانند آیین مانی و برخی دیگر صوفیه را برگرفته از آیین هندی و برخی دیگر از محققین آداب و رسوم تصوف را زاییده افکار نوافلاطونی یا مسیحیت دانسته‌اند.

برخی معتقدند که زهد افراطی برخی از مسلمانان و صحابه پیامبر (ص) باعث پیدایش تصوف شده است. درحالی‌که حضرت، مسلمین را از استغراق در ریاضت و گرایش به رهبانیت منع می‌کردند. درواقع متصوفه برای اینکه بتوانند به رفتار و عقاید خود اعتبار بخشند و به تصوف هویت و اعتبار دهند، دست به تاریخ‌سازی برای خود زده و منشأ خود را تا زمان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) رسانده‌اند.

به غیر از متصوفه، صوفی پژوهان زیادی از کشورهای مختلف به‎دنبال پیدان کردن تعریف صحیحی از تصوف بودند ولی اگر نگوییم که تعریفش غیرممکن است، باید اعتراف کرد که بسیار مشکل است. چنانچه نیکلسن بعد از جمع کردن تعاریف مختلفی از تصوف، به این نتیجه می‌رسد که تصوف را نمی‌توان تعریف کرد.