پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حدیث سفینه، ازجمله احادیثی است که بر امامت اهل بیت علیهم‌السلام دلالت دارد؛ این حدیث، در کتب اهل سنت از سوی عبدالله بن زبیر، ابن‌عباس، علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، ابوسعید خدری و ابوذر غفاری نقل شده است.[1]

با بررسی راویان این روایت، می‌توان گفت که این حدیث، صحیح و دست کم، حَسَن است؛ در اینجا، به بررسی رجال یک سند، بسنده می‌شود.
هیثمی در کشف الاستار می‌نویسد: یحیی بن معلی از ابن ابی‌مریم و او از ابن‌لهیعه و وی از ابی‌الاسود نقل کرد که عامر بن عبدالله بن زبیر از پدرش بیان کرده است که اهل بیت من، همچون کشتی نوح هستند؛ هر که از آنها پیروی کند، در امان است و هر کس آن‌ها را ترک کند، غرق (گمراه) خواهد گشت».[2]

راویان این روایت، ثقه بوده و تنها کسی که مورد مناقشه قرار گرفته، ابن‌لهیعه است که برخی به او خدشه وارد کرده‌اند.[3] این در حالی است که بدرالدین عینی، با استناد به احتجاج دیگران، در راستای توثیق وی گام برداشته است.[4] البانی نیز در برشماری شخصیت وی در علم رجال، به صحیح بودن یا حسن بودن روایاتی که وی نقل کرده است، اعتراف می‌کند.[5]

اگرچه برخی به صحت روایات ابن‌لهیعه اشکال کرده‌اند، اما در حسن بودن روایت وی تردید ندارند؛ به عنوان مثال، سیوطی وی را حَسَن دانسته[6] و نورالدین هیثمی نیز به حسن بودن احادیث وی، معتقد است.[7] سخاوی هم بعد از نقل حدیث سفینه از چهار طریق، نوشته است: «بعضی از سندهای این حدیث، سندهای دیگر را تقویت می‌کند و حدیث حَسَن است.»[8]
با توجه به مطالب مذکور باید گفت که روایت سفینه، حدیثی صحیح است و اگر در آن اشکال شود، باید آن را حسن دانست که از اعتبار آن نمی‌کاهد.

پی‌نوشت:
[1]. ارجمند، نوید، اثبات صحت حدیث سفینه با تعدد سند از منابع عامه امامت پژوهی، سال پنجم، شماره هفدهم، ص9.
[2]. هیثمی، کشف الاستار، موسسه الرساله، ج3، ص222. «مثل اهل بیتی مثل سفینه نوح، من رکبها سلم، و من ترکها غرق.»
[3]. ارجمند، نوید، اثبات صحت حدیث سفینه با تعدد سند از منابع عامه امامت پژوهی، سال پنجم، شماره هفدهم، ص12.
[4]. عینی، عمده القاری، دار احیاء التراث العربی، ج3، ص121.
[5]. البانی، جلباب المراة المسلمه، دار السلام، ص59. «ثم قال: "وفيه ابن لهيعة، وحديثه حسن، وبقية رجاله رجال الصحيح".»
[6]. سیوطی، اللآلی المصنوعه، دار الکتب العلمیه، ج1، ص225. «وَهَذَا الْإِسْنَاد رِجَاله رجال الصَّحِيح سوى ابْن لَهِيعَة وحنش وحديثهما حسن.»
[7]. هیثمی، نورالدین، مجمع الزوائد، مکتبة القدسی، ج4، ص20.
[8]. سخاوی، استجلاب ارتقاء الغرف، دارالبشائر الاسلامیه، ص479 - 483، ح213 - 220.