پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ آیا این قداستی که برای صحابه قائل شدند، که می‌گویند: همه صحابه اهل بهشت هستند، قطعاً، همه صحابه عادلند[1] و غیره؛ آیا صحابه نیز برای خودشان چنین قداستی قائل بودند یا نه؟! در متن ذیل، بخشی از مطالب علمای اهل سنت را در مورد «صحابه و فسق و ظلم و تکفیر آنان» را بیان می‌کنیم:

1- کلام ذهبی
اگر درب «جرح و تعدیل» را به‌روی خود بگشاییم، هر آینه عده فراوانی از صحابه و تابعین و ائمّه در آن داخل می‌شوند، در حالی‌که بعضی از صحابه، بعضی دیگر را به شکلی تکفیر کرده‌اند؛ در حالی‌که خداوند از همه آنان راضی شده و آن‌ها را مورد مغفرت خویش قرار داده‌ است؛ در حالی‌که آن‌ها معصوم نبوده‌اند، و اختلاف و جنگ‌های آنان هم مطلب کم اهمیتی برای ما نیست. سپس می‌گوید: چه‌بسا مسلمانی که اشتباهی از او سر می‌زند، ولی اشتباه کوچکی بوده که ممکن است از هر کسی سر بزند.[2]

این مطلب، در حقیقت اعترافی است از ذهبی که می‌گوید ما یقین داریم، تعدادی از صحابه فاسق هستند و عادل نیستند. شرایط نقل روایت و حجیت خبر واحد، شامل آن‌ها نمی‌شود؛ اما این‌که صحابه هم‌دیگر را تکفیر کردند، آیا اشتباه کوچکی است؟! تکفیر کار کوچکی نیست. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقی إِلَیکمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً.[نساء/94] و به کسی‌که سلام به شما می‌کند، نگویید مؤمن نیستی!» تکفیر مسلمین، ضد قرآن است، ضد سنت رسول الله است؛ صحابه‌ای که قرآن بلد نیستند یا فرموده‌های قرآن کریم را رعایت نمی‌کنند، چه‌طور انتظار داریم، خداوند عالم از آن‌ها راضی شود؟ جالب است که دو نفر و یا دو گروه که هر دو  صحابی، به ‎حساب می‌آیند، یکدیگر را تکفیر می‌کنند و با یکدیگر می‌جنگند، اما هر دو، هم‌زمان عادل هستند و بهشتی و جلیل القدر؟! نکته مهم‌تر این‌که تکفیر آنان نسبت به یکدیگر نشان می‌دهد که حتی برخی از صحابه، اسلام و ایمان یکدیگر را قبول نداشتند که در نتیجه آن، به تکفیر یکدیگر و جنگ با یکدیگر پرداخته‌اند و حال عده‌ای کاسه داغ‌تر از آش شده‌اند و همه را عادل و بهشتی و جلیل‌القدر می‌خوانند!

2- کلام ابن حزم
محال است که پیامبر اکرم به تبعیت از هر کسی‌که صحابه است و مرتکب قتل هم شده، امر کرده باشد؛ در حالی‌که میان آن‌ها برخی هستند که چیزی را حلال و گروهی دیگر همان را حرام کرده‌اند. «ابن حزم» در آخر کلامش، موارد متعدّدی از فتاوای رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله که از سوی صحابه، مورد مخالفت قرار گرفته است و فتواهای صحابه را که نادرست بوده، نقل می‌کند.[3]

3- کلام تفتازانی:
آن‌چه بین صحابه، از جنگ و درگیری و مخالفت واقع شده است، در کتب تاریخی و توسط افراد مورد اطمینان، به‌صورت مکتوب ذکر شده است‌‌‌‌ و این اتفاقات دلالت می‌کند بر این‌که بعضی از صحابه تجاوز کردند، از طریق حق  و به حد ظلم  و گناه رسیده‌اند و دلیلش کینه و دشمنی و حسادت و حب ریاست و شهوات بوده است و این در حالی است که نشان می‌دهد، همه صحابه معصوم نیستند.[4]

پس نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که تکفیر مسلمانان و ظلم و فسق و قتل، خلاف سنت پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله و خلاف نص قرآن است. پس چنین صحابه‌ای، با چنین عملکردی، نه عادل است و نه معصوم و نه الگو؛ همچنین نمی‌تواند هدایت‌گر و ستاره امت باشد.
خواننده عزیز و بصیر! برای شناخت بیشتر می‌توانید به لینک زیر مراجعه فرمایید.[5]

پی‌نوشت:
[1]. الإصابة فی تمییز الصحابة، ابن حجر عسقلانی، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ج1، ص163، 68 و 22. «الصحابة کلّهم من أهل الجنة قطعاً» و یا: «الصّحابة کلهم عدول»
[2]. الرواة الثقات المتکلم فیهم بما لا یوجب ردهم، ذهبی، دار البشائر الإسلامیة، بیروت، چاپ اول، ص23. «ولو فتحنا هذا الباب (الجرح والتعدیل) على نفوسنا لدخل فیه عدّة من الصحابة والتابعین والأئمّة، فبعض الصحابة کفّر بعضهم بعضاً بتأویل ما!! واللّه یرضى عن الکلّ ویغفر لهم!! فما هم بمعصومین، وما اختلافهم ومحاربتهم بالتی تلینهم عندنا»
[3]. الاحکام، ابن حزم، مطبعة العاصمة، قاهره، ج6، ص811. «فمن المحال أن يأمر رسول الله صلى الله عليه وسلم باتباع كل قائل من الصحابة رضي الله عنهم ، وفيهم من يحلل الشئ ، وغيره منهم يحرمه، ولو كان ذلك لكان بيع الخمر حلالا اقتداء بسمرة بن جندب وقد كان  الصحابة يقولون بآرائهم في عصره صلى الله عليه وسلم، فيبلغه ذلك فيصوب المصيب ويخطئ المخطئ»  «وقد افتی بعض الصحابه  وهو صلی الله علیه وآله وسلم حی بأن على الزاني غير المحصن الرجم »
[4]. شرح المقاصد فی علم الکلام، تفتازانی، الشريف الرضی، ج5، ص310. «ما وقع بین الصحابة من المحاربات والمشاجرات علی الوجه المسطور فی کتب التواریخ والمذکور علی ألسنة الثقاة یدل بظاهره علی أن بعضهم قد حاد عن طریق الحق و بلغ حد الظلم والفسق وکان الباعث له الحقد والعناد والحسد واللداد وطلب الملک والریاسة والمیل إلی اللذات والشهوات» «لیس کل صحابی معصوما»​
[5]. ناگفته‌هایی از صحابه در کتب اهل سنت

تهیه وتنظیم: مصطفی پورصدوقی