سیره صحابه
یکی از دلایل اهل سنت، جهت اثبات حجیت اقوال و رفتار صحابه، حدیث نجوم است؛ در این حدیث، پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله فرموده است: «اصحاب من، مانند ستارگانند، به هر کدام از آنها که اقتدا کنيد، هدايت میيابيد»؛ البته صحت این حدیث مورد نقد است؛ با هم کارنامه این ستارگان را در کتاب معتبر اهل سنت، یعنی صحیح بخاری مرور میکنیم.
از دیدگاه شیعه، صحابه، همانند غیر صحابه بوده و صِرف مصاحبت با پیامبر، در ثبوت عدالتشان کفایت نمیکند، اما صحابه نزد اهل سنت، از قداستی خاص برخوردار است و هیچکس حق ندارد در رابطه با خطاهای آنان سخن بگوید، حتی اگر مرتکب فعل حرام یا گناهی شده باشند! صالح بن عبدالعزیز آل شیخ تصریح میکند که این جایگاه در صدر اسلام وجود نداشته است.
وهابیون، نگاهی افراط گرایانه به مسئله صحابه داشته و حتی یکی از کارشناسان وهابی شبکه کلمه مدعی شده که صحابه اگر گناه کبیرهای هم انجام داده باشند، بخشیده شدهاند. ولی به استناد ادله قطعی، بسیاری از اصحاب نیز همانند سایر مسلمانان، گناهانی را مرتکب شده و حتی برخی از آنان مستحق عذاب جهنم هستند که اگر چنین نباشد، قطعاً عدالت خدا نیز زیر سؤال خواهد رفت.
با بررسی روایات موجود منابع معتبر اهل سنت، اقرارهایی دیده میشود که بیادبی و جسارت عامدانه از آن فهمیده میشود. بعضی از علما و محدثین اهل سنت بر این باورند که علم و آگاهی عدهای از صحابه، از رسول خدا بیشتر بوده است. این روایات با روح معنای رسالت و با ظاهر و باطن آیات قرآن در تضاد کامل است.
مرحوم کاشف الغطاء (رحمهاللهعلیه) در فصل دوم نامهاش به عبدالعزیز بن سعود، با استناد به مثالهایی از آیات قرآن، تصریح میکند که ظاهر برخی از آیات و روایات با یکدیگر اختلاف دارد؛ لذا نمیتوان صرفا به ظاهرگرایی روی آورد. در فصل سوم نیز بیان میکند هنگام بروز اختلافات باید به سلف صالح و اجماع امت اسلامی رجوع کرد.
تبرک جویی به آثار موجود پیامبر و اولیاء الهی، سیره مستمر مسلمانان، از صدر اسلام تاکنون بوده و هیچ مسلمانی این عمل را به نیت ربوبیت انجام نمیدهد، بلکه تنها به واسطه مقام بالای شخص و یا عظمتی که خداوند در وجود آن قرار داده است از باب برکت افراد، به آن تمسک کرده و متبرک میشوند.
ترمذی در شأن نزول آیه 24 سوره حجر نقل میکند که زن زیبایی پشت سر پیامبر نماز میخواند، بعضی از صحابه در صف اول میایستادند تا او را نبینند و برخی دیگر در صف آخر میایستادند، پس هنگامیکه به رکوع میرفتند، آن زن را از زیر بغلهای خود نظاره میکردند و آیه 24 سوره حجر، در اینباره نازل شد.
سلفگراها برای سنت صحابه، حجیت موضوعی قائل شده و در صدد همردیف قرار دادن سنت صحابه با سنت پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) هستند. ایشان به این مقدار اکتفا نکرده و یکی از ملاکهای بدعت را نیز عدم پیروی از سنت صحابه قرار دادهاند.
صحابه پیامبر که او را از نزدیک دیده بودند، مهاجر یا انصار و یا کسانی بودند که بعدها به آنها ملحق شده بودند، البته صحابه بودن فضیلت نیست، چرا که برخی از ایشان متخلف بودند که در کتب فریقین نام ایشان و اعمال و کردارشان نوشته شده است و از طرف دیگر بودند صحابهای که رفتار خوب داشتند.
شیعه معتقد است برخی از صحابه منافق و غیر عادل بودند و برای اثبات نظر خود از کتب فریقین مواردی را میآورند که ادعایشان را ثابت میکند. اما از نظر اهل سنت اصحاب پیامبر افرادی بسیار خوب بودند و همه ایشان را باید توثیق کرد، چرا که آنها را عادل میدانند و این نظر غیر آن چیزی است که در تاریخ آمده است.
در برخی از آیات قرآن و روایات وارده از پیامبر اسلام و امامان معصوم موضوع سبّ و لعن وارد شده است. در قرآن کلمه لعن بهکار برده شده است و پیامبر و ائمه و... از این واژه استفاده میکردند و از سبّ دوری میجستند. این دو کلمه در میان فرق و مذاهب اسلامی نسبت به بزرگان هر گروه مورد استفاده قرار گرفت و اختلافات زیادی بین فرق وجود دارد.
در جریان شکل گبری و استحکام دین مبین اسلام جنگهای بسیاری رخ داده است، ولی آنچه که حائز اهمیت است، تفاوت دیدگاه رسول خدا با خلفای بعد از اوست. حضرت رسول نهایت رافت و مهربانی را نشان می داد و از اسلام یک چهره ایی زیبا به نمایش میگذاشت تا بتواند افراد بیشتری را به اسلام گرایش دهد. برخلاف جنگهایی که برخی از صحابه انجام دادند.
دشمنان پیامبر تا زمانی که شخص پیامبر اکرم زنده بود سعی کردند او را ترور کنند تا اسلام نو پای الهی را از میان بردارند اما مشیّت خداوند چنان بود که موفق بر این کار نشدند. امام خلفای به حق این پیامبر خاتم هیچ گاه از دست این دشمنان در امان نماندند و یکی پس از دیگری به شهادت رسیدند. که این هم تقدیر خداوند و امتحان مردمان بود که دستشان به خون اینان آغشته شد و از کنار این حضرات معصوم صحابه و پیروان واقعی ایشان هم بینصیب نماندند و مظلومانه کشته شدند
یکی از مسائل و موضوعات اختلافی میان مسلمانان و وهابیان، مسأله «زیارت قبر پیامبر اکرم و قبور انبیا، صالحان و عموم مسلمانان» است. ابنتیمیه با سخنان مبهم و دو پهلو خود درباره مسأله زیارت قبور، به تشویش اذهان عمومی مسلمانان پرداخت و جرقه فتنهای را زد که شعلههای آن تابه امروز دامنگیر مسلمانان میباشد.