پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از همسران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله عایشه است که در تاریخ صدر اسلام، نقشی بسیار پررنگ داشته است. عایشه نزد اهل سنت از جایگاه بسیار خاص و ویژه‌ای برخوردار است، به گونه‌ای که وی را «ام المؤمنین» نام نهاده و بسیاری از عالمان اهل سنت، او را افضل و برتر از همه همسران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌دانند؛ اما ایشان نزد شیعه، به واسطه برخی از رفتارها و عملکردهایش در قبال اهل بیت علیهم‌السلام، از آن منزلتی که نزد اهل سنت دارا است، برخوردار نیست؛ زیرا شیعه برخی از رفتارها و اعمال وی را نپسندیده و از این جهت، جایگاهش نزد شیعه، نسبت به سایر همسران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله کمرنگ‌تر است.

یکی ازعملکردهای عایشه که شیعه آن را نپسندیده، اظهار خشنودی وی از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام است که این خبر، علاوه بر منابع شیعی، در منابع اهل سنت نیز آمده است؛ چنان‌که عالم اهل سنت ابويعقوب يوسف بن إسماعيل لمعانى معتزلی حنفی (م 606 ق)، - که یکی از اساتید حنفی ابن ابی‌الحدید است- می‌گوید: «از زمان وفات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله تا زمان وفات حضرت فاطمه علیهاالسلام همواره از عایشه، سخنان نیش‌دار و روان‌کاه برای امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا علیهما‌السلام آورده می‌شد، و امیرالمؤمنین و حضرت زهرا علیهما‌السلام بر آن غیظ شدیدِ عایشه، صبر پیشه می‌کردند... .»[1]

او در ادامه می‌گوید: «پس از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام تمام همسران رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله برای تسلیت گفتن، نزد بنی هاشم آمدند، اما عایشه نیامد و خود را به مریضی زد. به امیرالمومنین علیه‌السلام نیز اخباری رسید که عایشه از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام ابراز خوشحالی کرده است.»[2]

از عایشه که همسر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است، انتظار نمی‌رود، از مرگ دخت گرامی رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله خوشحال شود! 
آیا این خوشحالی، خلاف محتوای آیه «قل لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى.[شوری/23] بگو به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى به نزدیکانم» نیست؟! اگر فاطمه علیهاالسلام محبوبِ عایشه بود، پس چرا از مرگش خشنود و شادمان شد؟ آیا انسان در مرگ محبوب خود، خوشحال می‌گردد؟!

گرچه ممکن است قبول این مسأله برای اهل سنت سخت باشد، اما شادی عایشه، از شهادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام[3] خود شاهد و مؤید دیگری است که احتمال شادی وی، از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام را تقویت می‌کند، و این‌ها مهر تأییدی است بر این‌که او با خط امیرالمؤمنین و فاطمه علیهما‌السلام مخالف بوده، به طوری که از مرگشان خوشحال شده است.

پی‌نوشت:
[1]. شرح نهج البلاغه، ابن ابی‌الحدید، مکتبة آیةالله العظمی مرعشی نجفی، ج9، ص198. «كان يبلغه و فاطمة عنها كل ما يكرهانه منذ مات ...». احادیث ام المؤمنین عائشه، علامه سيدمرتضى عسكری، المجمع العلمی الاسلامی، ج1، ص80.
[2]. شرح نهج البلاغه، ابن ابی‌الحدید، مکتبة آیةالله العظمی مرعشی نجفی، ج9، ص198. «قال: ثُمَّ مَاتَتْ فَاطِمَةُ فَجَاءَ نِسَاءُ رَسُولِ الله کُلُهُنَّ إلَىٰ بَنِی‌هَاشِمٍ فِی الْعَزَاءِ ...». احادیث ام المؤمنین عائشه، علامه سيدمرتضى عسكری، المجمع العلمی الاسلامی، ج1، ص81.
[3]. تاریخ الرسل و الملوک (تاریخ الطبری)، طبری، دارالتراث، ج5، ص150. «و لما انتهى الى عائشة قتل على- رضى الله عنه- قالت: فالقت عصاها و استقرت بها النوى* * * كما قر عينا بالإياب المسافر»
مقاتل الطالبین، ابوالفرج اصفهانی، دار الكتاب، ص26.
الکامل فی التاریخ، ابن اثير، دار صادر، ج3، ص394.
جمل من أنساب الأشراف، بَلَاذُری، دار الفكر، ج2، ص505.

نویسنده: مصطفی عباسی هرازی