پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برخی از وهابیان معاصر، این شبهه را مطرح می‌کنند که به چه علتی، شیعه مدت طولانی (۲۰ روز) برای شهادت حضرت زهراء علیها‌السلام عزاداری می‌کنند، درحالی‌که امیرالمؤمنین علیه‌السلام، فقط هفت روز برای حضرت، عزاداری کرده و در روز هفتم، با زنی به نام «امامه» (خواهرزاده حضرت زهرا) ازدواج کردند.
وهابیان با این شبهه، می‌خواهند از جهتی، ارادت امام علی علیه‌السلام نسبت به حضرت زهرا علیها‌السلام را کم‌رنگ نشان دهند، (چراکه طبق گفته آن‌ها، شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام، آن‌قدر برای امام علی علیه‌السلام بی‌اهمیت بود که یک هفته بعد از آن، ازدواج کرده و نه تنها عزادار حضرت زهرا علیها‌السلام نبود، بلکه ازدواج کرده و اظهار شادمانی کرده است) و هم از جهت دیگر، عزاداری شیعه را بیهوده جلوه دهند؛ چرا که این امر، در همان هنگام وقوعش، حتی برای امام آن‌ها بی‌اهمیت بوده است و اگر گریه و عزاداری، امر پسندیده‌ای بود، امام علی در آن روزها، عزاداری کرده و ازدواج نمی‌کردند.

در پاسخ باید گفت: هرچند که ازدواج امام علی علیه‌السلام با «امامه»، بعد از شهادت حضرت زهرا علیها‌السلام امری قطعی است و اصل وقوع این ازدواج، محل اختلاف نیست؛ اما اساساً زمان وقوع این ازدواج مشخص نیست، و تمام منابعی که این ازدواج را گزارش داده‌اند، زمان وقوع آن را بیان نکرده‌اند، و فقط علامه مجلسی در بحار الانوار، روایتی را نقل می‌کند که امام علی علیه‌السلام، نُه شب پس از شهادت حضرت زهرا علیها‌السلام ازدواج کردند[1] و تنها روایتی که در کتب روایی موجود است، و وهابیان به آن چنگ زده‌اند، همین روایت است.

با بررسی روایت، واضح می‌شود که علامه مجلسی علیه‌الرحمه، این روایت را بدون ذکر سند، از کتاب «قوت القلوب» نقل کرده است[2] و در کتب دیگر، هیچ اثری از این گزارش وجود ندارد؛ پس برای ارزیابی ارزش، و صحت و سقم این روایت، باید دید که قوت القلوب، چه کتابی است و ارزش و اعتبار آن چقدر است و این روایت را از چه کسانی نقل کرده‌اند.

در رابطه با کتاب قوت القلوب، که نام کامل آن، «قوت القلوب فی معاملة المحبوب و وصف طریق المرید الی مقام التوحید» است، باید گفت که:
اولاً: این کتاب، اثر ابوطالب محمد بن علی مکی (م 386 ق) است و از مشهورترین کتب، در روش‌ها و آداب و سیر و سلوک صوفیانه است و اساساً این کتاب، از کتب روایی منقول از معصومین نیست.
ثانیاً: نویسنده کتاب قوت القلوب، از بزرگان صوفیه و سردمداران مذهب سالمیه است[3] و حتی در صورت نقل روایت، نمی‌توان به گزارش او اعتماد کرد.

ثالثاً: مؤلف کتاب قوت القلوب، این مطلب را بدون ذکر نام گوینده، با عبارت «گفته می‌شود» به صورت مجهول و مرسل نقل کرده است[4] و معلوم نیست که گوینده اصلی این گزارش کیست و ابوطالب مکی این گزارش را، با چه واسطه‌هایی از گوینده اصلی آن نقل کرده است.
در نتیجه، تنها گزارشی که زمان ازدواج امام علی علیه‌السلام با «امامه» را نقل کرده است، روایت بحار الانوار به نقل از کتاب قوت القلوب است که هم کتاب قوت القوب، ارزش و اعتبار حدیثی ندارد و هم صاحب کتاب، از سردمداران صوفیه و فرقه سالمیه است و صلاحیت نقل روایت ندارد و هم نقل آن مجهول و مرسل و بدون سند است و از اعتبار ساقط است.
پس از طرفی، دلیلی معتبر وجود ندارد که زمان ازدواج امام علی علیه‌السلام با «امامه» را ثابت کند و از طرفی دیگر نیز، روایات فراوانی در منابع حدیثی معتبر وجود دارد که حزن و اندوه و گریه‌های جانسوز امام علی علیه‌السلام برای شهادت حضرت زهراء علیها‌السلام را نقل کرده است که از باب نمونه، به چند روایت اشاره می‌کنیم:

روایت اول: امام علی علیه‌السلام، روزهای پس از شهادت حضرت زهرا علیها‌السلام را این‌گونه توصیف می‌کند: «از این پس، اندوه من جاودانی است و شبم به بیداری خواهد گذشت، تا آن‌گاه که خداوند مرا به سرایی که تو در آن اقامت داری، ببرد.»[5]

روایت دوم: پس از دفن پیکر مطهر حضرت زهرا علیها‌السلام نیز بر سر مزار ایشان، این‌چنین ناله سر می‌داد : «اگر بيم آن نبود كه نظام حاكم، از جايگاه قبر تو آگاه شوند، پيوسته در كنار قبر تو مى‌ماندم و ناله‌هايى هم‌چون ناله‌هاى مادرى كه به داغ فرزندش گرفتار شده، براى اين مصيبت بزرگ سر می‌دادم.»[6]

روایت سوم: در فراق حضرت، همیشه گریه می‌کرد و می‌فرمود: «جان من با ناله‌‌هاى خود حبس شده، اى كاش! جان من با ناله‌‏هایم خارج مى‌‏شد؛ بعد از تو، خیرى در زندگانى نخواهد بود، گریه می‌کنم از این‌که مبادا، بعد از تو زیاد زندگی کنم.»[7]

نتیجه‌گیری:
آن‌چه که از روایات، واضح می‌شود این است که امام علی علیه‌السلام در فراق حضرت زهرا علیها‌السلام، هم‌چون مادر داغ‌دیده، ناله‌های سوزان، سر می‌دادند و حزن و اندوه خود را تا روز مرگ توصیف کرده‌اند که این هم نشانگر عمق مصیبت و مقام و جایگاه حضرت زهرا علیها‌السلام است و هم بیانگر اهمیت حضرت زهرا علیها‌السلام نزد امیرالمؤمنین است، وهم بیانگر این است که شیعه نیز باید با الگوپذیری و پیروی از مولای متقیان، امام علی علیه‌السلام برای شهادت مظلومانه حضرت زهرا علیها‌السلام، هم‌چون مادر داغ دیده‌ای سوگواری کنند.

پی‌نوشت:
[1]. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج42، ص92. «وفی قوت القلوب أنه تزوج بعد وفاتها بتسع ليال.»
[2]. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج42، ص92.
[3]. ذهبی، العبر، دار الكتب العلمية، ج2، ص170. «وأبوطالب، صاحب "القوت"، محمد بن علی بن عطية الحارثی العجمی، ثم المكّی، نشأ بمكة، وتزهد وسلك، ولقی الصوفية، ... وكان صاحب رياضة ومجاهدة، وكان على نحلة أبی‌الحسن بن سالم، شيخ السالمية.»
[4]. قوت القلوب، ابوطالب مکی، دار الکتب العلمیه، ج2، ص412. «و يقال أنه تزوّج بعد وفاة فاطمة صلوات‌الله‌عليها و على أبيها بتسع ليال، و نكح أمامة ابنة زينب ابنة رسول الله صلى‌الله‌عليه‌وسلم، كانت فاطمة صلوات‌الله‌عليها أوصته بذلك.»
[5]. کلینی، الكافی، دار الكتب الإسلامية، ج‏1، ص459. «أَمَّا حُزْنِی فَسَرْمَدٌ وَ أَمَّا لَيْلِی فَمُسَهَّدٌ وَ هَمٌّ لَا يَبْرَحُ مِنْ قَلْبِی أَوْ يَخْتَارَ اللَّهُ لِی دَارَكَ الَّتِی أَنْتَ فِيهَا مُقِيمٌ.»
شيخ مفید، امالی، کنگره شیخ مفید، ص282.
طبری آملی صغیر، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامة، مؤسسة البعثة، ص138.
[6]. کلینی، الكافی، دار الكتب الإسلامية، ج‏1، ص459. «وَ لَوْ لَا غَلَبَةُ الْمُسْتَوْلِينَ لَجَعَلْتُ الْمُقَامَ وَ اللَّبْثَ لِزَاماً مَعْكُوفاً وَ لَأَعْوَلْتُ إِعْوَالَ الثَّكْلَى عَلَى جَلِيلِ الرَّزِيَّةِ.»
[7]. ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج1، ص240، ایران، 1379 ق. «وَ أَنْشَأَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع‌:
نَفْسِی عَلَى زَفَرَاتِهَا مَحْبُوسَةٌ                              يَا لَيْتَهَا خَرَجَتْ مَعَ الزَّفَرَاتِ‌.»