پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مروان بن حکم بن ابی‌العاص، در سال سوم هجری (و بنا بر قولی در سال پنجم هجرت)، در روز وقوع جنگ احد، در مکه متولد شد و از این رو، وی در زمان رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در سن حدود هشت سالگی بوده و موفق به دیدار پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نشد و بنابراین نمی‌توان وی را صحابی دانست. (البته ذهبی در شرح حال او گفته، احتمال دارد که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را دیده باشد.)

شاید مروان از این جهت موفق به دیدار پیامبر نشد که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله پدرش را به طائف تبعید کرد و وی نیز همراه پدر خود در تبعید بود و این تبعید، تا زمان به حکومت رسیدن عثمان ادامه یافته بود؛ از این جهت، وی کینه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را نیز در دل داشت.

مروان به دستور عثمان، از طائف بازگردانده شد و از سویی، مروان با ازدواج با دختر عثمان، پایگاه خود را در حکومت عثمان استحکام بخشید؛[1] اما در نهایت و با این‌که کاتب و امین عثمان بود، به حکومت وی، طمع کرد و با جعل یک نامه و افشا شدن آن، زمینه قتل و شورش علیه عثمان را فراهم آورد و در ادامه، به خون‌خواهی او، به طلحه و زبیر ملحق شد و در جنگ جمل شرکت کرد، اما وقتی شکست را احساس کرد، طلحه را به قتل رساند.[2]

از جمله کارهای دیگر مروان این بود که در روز واقعه حرّه، وقتی مسلم بن عقبه که از طرف یزید به مدینه حمله‌ور شده بود را همراهی کرد، وی را به جنگ با مردم مدینه، تحریک کرد.[3]

پی‌نوشت:
[1]. ذهبی، سیر اعلام النبلاء، موسسه الرساله، بیروت لبنان، ج3، ص476-479.
[2]. ذهبی، سیر اعلام النبلاء، موسسه الرساله، بیروت لبنان، ج3، ص479. «وَقَاتَلَ يَوْمَ الجَمَلِ أَشَدَّ قِتَالٍ، فَلَمَّا رَأَى الهَزِيْمَةَ، رَمَى طَلْحَةَ بِسَهْمٍ، فَقَتَلَهُ، ...»
[3]. ذهبی، سیر اعلام النبلاء، موسسه الرساله، بیروت لبنان، ج3، ص479. «وَكَانَ يَوْمَ الحَرَّةِ مَعَ مُسْرِفِ بنِ عُقْبَةَ يُحَرِّضُهُ عَلَى قِتَالِ أَهْلِ المَدِيْنَةِ.»