عدالت صحابه
به حكم عقل و نقل، در ميان صحابه -همچون ساير مردم- هم عادل وجود دارد و هم فاسق، هم درستكار و هم خطاكار... ليكن واضح نیست اين اعتقاد غلط از كجا در انديشه اهل سنت، سرچشمه گرفته است که تمامى صحابه را مبرّا از بدىها دانسته و عادل شمردهاند و اعتقاد به عدالت صحابه را واجب دانستهاند؟ و بر همين اساس، آنچه را كه از صحابه رسيده مىپذيرند.
یکی از خیانتهایی که برخی عالمان متعصب اسلامی در حق مسلمین روا داشتند؛ ترویج اندیشه عدالت جمیع صحابه بود. آنان برای سرپوش گذاشتن بر جنایات برخی از صحابه و مشروعیت بخشیدن به کارهای ناشایست آنان، به این کار دست زدند؛ اما در بین علمای اهلسنت، عدهای این نظریه را قبول ندارند. غزالی و ذهبی از جمله این افراد هستند.
از انسانهای ممتاز که در زمان پیامبر اکرم (ص) زندگی میکردند، صحابه هستند. صحابه در نزد مسلمانِ شیعه وسنی، مورد قبول و احترام هستند. بنابراین توهین به صحابه جایز نیست. اما در این که صحابی چه کسانی هستند، اختلاف وجود دارد، برخی هر فردی که در زمان پیامبر بوده را صحابی دانسته و برخی دیگر پیروی از پیامبر را شرط میدانند.
اعتقاد به عدالت صحابه در قرن سوم و چهارم شکل گرفت و علمای اهل سنت خط قرمز خود را عدالت صحابه قرار دادند، چون از اهل بیت عصمت و طهارت (علیهمالسلام) محروم بودند و خود را در حال غرق شدن مشاهده میکردند، زیرا روایات همه از طریق صحابه نقل شده بود و اگر عدالت صحابه مخدوش میشد، راهی برای دستیابی به اسلام نداشتند.
اهل سنت قاعده ای دارند به نام «عدالت صحابه» با توجه به این قاعده سخنان صحابه را می پذیرند و قول و سخنانشان را حجت می دانند. این درحالی است که ابوبکر نیز این قاعده را نپذیرفت!
هر مسلمانی که با پیامبر صلیاللهعلیهوآله همراه بوده و یا ایشان را دیده، و هنگامیکه از دنیا رفته، همچنان بدو ایمان داشته و مسلمان بوده است صحابی است و اهل سنت معتقدند که او عادل است و بهشتی. یکی از اصحاب پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله که سوابق درخشانی دارد، و در جنگهای مختلفی شرکت کرده و مسلمان هم مرده، در قتل عثمان یاری رسانده! ...
در مورد عدالت صحابه بین علمای اهل سنت اختلاف وجود دارد: جمهور اهل سنت، اعتقاد به عدالت صحابه دارند و گروهی از آنان تفصیلهایی قائل شدهاند؛ از دیدگاه شیعه عدالت صحابه، همانند غیر صحابه است و به نظر آنان صرف مصاحبت با پیامبر در ثبوت عدالتشان کفایت نمیکند و باید احوالشان مورد بررسی قرار گیرد.
طبق ادعای برخی وهابیون و حتی برخی اهل سنت، اصل عدالت صحابه یک مسأله مسلم در بین آنها بوده، در حالیکه میبینیم اشکالاتی از نظر کبروی و صغروی به این اصل وارد شده است. در این بین، برخی از علمای بزرگ اهل سنت، این اصل را انکار کرده و آن را جزء اصول موهومه از ادله احکام بر شمردهاند.
عدالت صحابه از سوی اهل سنت، به عنوان یک اصل اساسی پذیرفته شده است، اما این اصل با روایات خود اهل سنت در تناقض است.
آمدی از علمای حنبلی که به مذهب شافعی درآمد، میگوید: در مورد عدالت صحابه بین علمای اهل سنت اختلاف وجود دارد:
جمهور اهل سنت، اعتقاد به عدالت صحابه دارند.
گروهی از اهل سنّت گفتهاند که آنان نیز مطلقاً مانند غیر صحابهاند و باید در اعتبار روایاتشان از عدالتشان بحث شود.
محمد بن عبدالوهاب ذیل آیه 74 سوره توبه، درباره صحابه مؤمن که منافق هم نبودند، مینویسد: آنان کافر شدند، با اینکه در زمان پیامبر صلیاللهعلیهوآله بودند و با پیامبر صلیاللهعلیهوآله به جهاد رفته، نماز میخواندند، زکات میدادند، حج به جا میآوردند، موحد بودند، ولی به خاطر یک کلمه کفرآمیز کافر شد
به گفتهٔ مفسران، آیات ۱۰ و ۱۸ سوره فتح به بیعتی اشاره دارد که زیر درخت انجام شده است.
اهلسنت: ما از برخی آیات قرآن برداشت میکنیم که همه صحابه عادل بودهاند:
اهلسنت: ما از برخی روایات برداشت میکنیم که همه صحابه عادل بودهاند: