درحالی که معنای لغوی و اصطلاحی "تقیه" معلوم و مشخص است، به گفته داود الهامی سید حیدر آملی عقاید درجه دوم شیعه را چنان تاویل کرده که رنگ صوفیانه به خود گرفته است و آن را از معنی اصطلاحی بیرون برده و جامه صوفیانه بدان پوشانده و پس از نقل نصوص ویژه شیعه در باب تقیه و وجوب آن می‌گوید: مقصود از تقیه «خودداری از فاش کردن اسرار الهی است.» درحالی که چنین معنایی تا بحال برای تقیه ذکر نشده است.

یکی از اعتقادات ناصحیح صوفیان، که می‌توان گفت در واقع شرک نسبت به حق‌تعالی است، تجسم صورت مرشد در عبادات است که به پیروان خود دستور می‌دهند در نماز و هنگام ذکر و عبادت، صورت مرشد را تجسم کرده و از او غافل نشوند، در حالی که توجه به غیر حق‌تعالی در عبادات، در واقع شرک نسبت به خداوند است.

ادعایی که صوفیه مبنی بر شیعه بودن بزرگان خود می‌کنند با اعتراف مولفان مشهور صوفیه تعارض دارد. خود صوفیه بزرگان و سران سابق خود را به سنی‌گری معرفی کرده‌اند. متن کتاب‌هایی نظیر "تذکره الاولیاء" و "نفحات الانس" و "طبقات الصوفیه" بیانگر مصداق گفتار ماست. علاوه بر موارد ذکر شده، شرح حالی که از بزرگان صوفیه در کتاب‌هایی همچون "طبقات الصوفیه" آمده است، بر سنی بودن بزرگان صوفیه تاکید دارند.

از ادعاهای طریقت‌های صوفیه شیعه آن است که سران ایشان همگی شیعه بودند یا در حال تقیه به سر می‌بردند. اما به شهادت تاریخ بزرگان صوفیه از قرن هفتم به بعد، شیعه شدند. خواجه عبدالله انصاری نیز به این مطلب اشاره کرده است. درنتیجه صوفیه مروج عرفان اهل سنت است و برخی از عقاید ایشان با شیعیان تفاوت دارد.

تصوف یکی از فرقه‌هایی است که مبنای سلوک خود را بر عدم توجه به جامعه گذاشته است، با نگاهی به سیره‌ی صوفیانه در قرون متمادی این حقیقت روشن می‌شود که صوفیان و دراویش خود را بر سایر مردم مقدم می‌کردند، به این معنا که به اعتقاد و نحوه‌ی زندگی سایرین کاملا بی تفاوت بوده‌اند.

از قدیم‌الایام در بین صوفیه و غیر صوفیه بحث چیستی تصوف مطرح بوده و هر گروه درباره چیستی تصوف سخنانی ایراد کرده‌ و نظراتی بیان داشته‌اند که با هم تناسبی ندارد. برخی از صوفیه خود را جدای از فرقه‌بازی و تحزّب دانسته و از جنگ هفتاد و دو ملت برکنار می‌دانند. این درصورتی است که صوفیه امروزی اساس کار خود را طریقه و فرقه می‌داند.