«شیخ محمد بن سلیمان الاشقر»، یکی از علمای معاصر اهل سنت، به جهت اثبات جواز مشارکت زنان در ولایات عامه و مجالس شورا و مانند آن از نظر اسلام، مجبور شد یکی از روایات صحیح بخاری، که مهم‌ترین مستند اهل سنت درباره منع ولایت زنان بود را تضعیف کند.
در این حدیث چنین آمده است: «ابوبکره گفت: خداوند مرا در جنگ جمل، به واسطه سخنی که از پیامبر شنیدم، بهره‌مند ساخت؛ چرا که نزدیک بود به اصحاب جمل بپیوندم و در کنارشان بجنگم و آن سخن این بود که چون به پیامبر خبر رسید که دختر کسری، سلطنت فارس را به‌دست گرفته است فرمود: قومی که زمامداری و اختیار خود را به دست زنی دهد، هرگز رستگار نخواهد شد.»[1]
وی ابتدا به بررسی وضعیت ابوبکره، صحابی راوی این حدیث می‌پردازد و با ارائه ادله‌ای مطرح می‌کند که او فردی فاسق بوده و تعجب خود را از این‌که بخاری و دیگران روایات او را صحیح دانسته‌اند، ابراز می‌کند و خواهان تجدید نظر اهل سنت در صحت این روایت در صحیح بخاری می‌شود.[2]
غیر از اشکال سندی، او با بررسی دلالی، دلایل دیگری هم برای اثبات این‌که زنان می‌توانند به عنوان نماینده مجلس، وارد مجلس گردند، مطرح می‌کند که به لحاظ استدلال و اهمیت، در مراتب پایین‌تری قرار دارند که از این قرارند:
- حتی اگر روایت صحیح بخاری صحیح باشد، تنها بر منع پادشاهی یا ریاست دولت توسط زنان دلالت دارد و شامل اموری مثل قضاوت، نمایندگی پارلمان یا شوراهای شهری و روستایی نمی‌شود، چنان‌که اگر گفته شود، مردی صلاحیت ریاست بر امور یک کشور را ندارد، نمی‌توان برداشت کرد که او صلاحیت هیچ ریاستی از قبیل موارد مطرح شده را ندارد.
- این روایت مطلق است و به این معناست که بی‌تردید، حکومت زنان موجب شکست ملتش می‌شود؛ اما الاشقر معتقد است چنین نمی‌توان گفت و نخست‌وزیرانی مانند ایندرا گاندی در هندوستان و مارگارت تاچر در بریتانیا خلاف این سخن هستند. زیرا ملت‌های آنان در دوران حکومت این زنان به موفقیت‌های مادی بسیاری رسیدند، در حالی‌که در این حدیث آمده چنین مردمی هرگز رستگار نخواهند شد؛ بنابراین به باور او، این سخن نمی‌تواند از پیامبر صادر شده باشد.
- علاوه بر موارد عصر حاضر، الاشقر با اشاره به داستان ملکه سبأ در قرآن «فَمَکَثَ غَيْرَ بَعيدٍ فَقالَ أَحَطْتُ بِما لَمْ تُحِطْ بِهِ وَ جِئْتُکَ مِنْ سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقينٍ* إِنِّي وَجَدْتُ امْرَأَةً تَمْلِکُهُمْ وَ أُوتِيَتْ مِنْ کُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ لَها عَرْشٌ عَظيمٌ.[نمل/22و23] چندان درنگ نکرد (که هدهد آمد و) گفت: «من بر چیزی آگاهی یافتم که تو بر آن آگاهی نیافتی من از سرزمین «سبا» یک خبر قطعی برای تو آورده‌ام! من زنی را دیدم که بر آنان حکومت می‌کند، و همه چیز در اختیار دارد، و (به خصوص) تخت عظیمی دارد!» که داستان قومی است که با فرمانروایی و تدبیر زنی به رستگاری رسیدند، آن را دلیل دیگری بر جواز ولایت زنان بر مردان می‌داند و دلالت این حدیث و اطلاق آن را طبق این مورد، مخدوش می‌داند.
البته وی در پایان نوشتارش اشاره می‌‌کندکه باید ضوابطی شرعی وضع شود که تا حد امکان جلوی امور مخالف با شرع الهی گرفته شود.

پی‌نوشت:

[1]. صحیح بخاری، بخاری، ج6، ص8 و ج9، ص55. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
سنن ترمذی، ترمذی، ج4، ص527.
سنن نسائی، نسائی، ج8، ص227.
مسند احمد، احمد بن حنبل، ج24، ص43 و 120.
[2]. «زیر سؤال بردن یکی از احادیث صحیح بخاری، توسط عالم معاصر اهل سنت»
«جنجال بر سر یکی از روایات صحیح بخاری»
«تضعیف «ابوبکره» صحابی، از راویان صحیح بخاری»