پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ امام علم لدنی دارد. و با چنین علمی بوده که بعضی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) در کودکی به مقام امامت می رسیدند و عالم و سرآمد دوران خود بوده اند. این علم نیاز به تعلُّم و فراگیری از دیگران ندارد و عطا شده از طرف خداوند متعال می باشد.

این مطلب در روایات بسیاری آمده است؛ امام صادق (علیه السلام) در حدیثى كه از «سدیر» نقل شده خاطر نشان ساخته اند؛ «سدیر می گوید: من و ابوبصیر و یحیاى بزّاز و داود بن كثیر در مجلس (بیرونى) امام صادق(علیه‌السلام) بودیم كه آن حضرت با حالت غضب وارد شدند و پس از نشستن فرمودند: تعجب است از مردمى كه گمان مى‌كنند ما علم غیب داریم! در صورتى كه جز خداى متعال كسى علم غیب ندارد و من خواستم كنیزم را تنبیه كنم او فرار كرد و ندانستم در كدام اتاق رفته است. سدیر گوید: هنگامى كه حضرت برخاستند كه به منزلشان (اندرونى) بروند من و ابوبصیر و میسر، همراه آن حضرت رفتیم و عرض كردیم، فدایت شویم، ما سخنانى كه درباره كنیز گفتید شنیدیم، و ما معتقدیم كه شما علوم فراوانى دارید ولى ادّعاى علم غیب درباره شما نمى‌كنیم. حضرت فرمود: ‌اى سدیر، مگر قرآن نخوانده اى؟ عرض كردم چرا. فرمود: این آیه را خوانده اى: «قالَ الَّذِی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتابِ أَنَا آتِیكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ یَرْتَدَّ إِلَیْكَ طَرْفُك» گفتم: فدایت شوم، خوانده ام. فرمود: مى‌دانى كه این شخص چه اندازه از علم الكتاب داشت؟ عرض كردم: شما بفرمایید. فرمود: باندازه قطره‌اى از دریاى پهناور! سپس فرمود: آیا این آیه را خوانده‌اى «قُلْ كَفى بِاللّهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتاب»؟ گفتم: آرى. فرمود: آن كسى كه علم همه كتاب را دارد داناتر است یا كسى كه بهره اندكى از علم الكتاب دارد؟ عرض كردم: آن كسى كه علم همه كتاب را دارد. پس با اشاره به سینه مباركش فرمود: به خدا قسم، علم همه كتاب نزد ماست، به خدا قسم علم همه كتاب نزد ماست.»(1) از دنباله حدیث معلوم می شود که امام در صدر حدیث در مقام تقیه بوده اند ولی در ادامه به شاگردان نزدیک خود به طور مفصل علم کتاب را تایید و تشریح کردند.

در روایتی دیگر از امام رضا (علیه السلام) نقل شده است: «اَلْإِمَامُ وَاحِدُ دَهْرِهِ لاَ يُدَانِيهِ أَحَدٌ وَ لاَ يُعَادِلُهُ عَالِمٌ وَ لاَ يُوجَدُ مِنْهُ بَدَلٌ وَ لاَ لَهُ مِثْلٌ وَ لاَ نَظِيرٌ مَخْصُوصٌ بِالْفِعْلِ كُلِّهِ مِنْ غَيْرِ طَلَبٍ مِنْهُ لَهُ وَ لاَ اِكْتِسَابٍ بَلِ اِخْتِصَاصٌ مِنَ اَلْمُفْضِلِ اَلْوَهَّابِ.(2) امام يگانه روزگار است که احدی به پای او نمی رسد، هيچ عالمی در حد و عيار او نيست. کسی نمی تواند جايگزين او باشد، هرگز مثل و مانندی برای او نيست، او به برتری و فضل مخصوص شده است، تمامی اين فضايل را بدون اينکه طلب کند و يا از کسی ياد بگيرد و بدست بياورد داراست، بلکه اختصاص(اين فضائل و برتری ها) به او از جانب خداوند برتری دهنده و بخشنده است.»

حال باتوجه به این حجم از روایات در مورد علم لدنی امام و همچنین دلایل عقلی موجود برای عالم بودن امام، آیا می شود شخص امام تحصیلات علمی داشته باشد؟ احمدالحسن (احمد اسماعیل بصری) مدعی است که دارای منصب امامت است اما در دانشگاه بصره در رشته شهرسازی (آن هم با نمره متوسط) تحصیل کرده است و سپس به حوزه علمیه شهید صدر در نجف رفته و دروس طلبگی را خوانده است. چنین شخصی صلاحیت پوشیدن ردای امامت را دارد؟

پی نوشت:

1. شیخ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، دارالکتب الاسلامیه، ج1، ص 257.
2. شیخ حر عاملی، محمد حسن، الفصول المهمة فی أصول الأئمة (تکملة الوسائل)، موسسه معارف اسلامی امام رضا (ع)، قم، ج1، صفحه۳۸۴