پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از شبهاتی که از جانب مفتی‌های وهابی مطرح می‌شود، موضوع مقایسه و روش ابراز محبت و ارادت مسلمانان به اهل بیت (علیهم‌السلام) است. وهابیون معتقدند، آنان و اهل سنت هنگامی که به اسامی حضرات اهل بیت (علیهم‌السلام) می‌رسند، از جمله «رضی‌الله‌عنه» به معنای خدا از او راضی باد و یا آنکه خدا از او راضی شده است استفاده می‌کنند، اما شیعیان به دلیل کمی محبت و ارادتشان به اهل بیت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) جمله «علیه‌السلام» و یا «سلام‌الله‌علیه» را به کار می‌برند. این در حالی است که وهابیون ادعا می‌کنند، سلام کردن امر عادی در هنگام تعاملات روزانه مردم با یکدیگر است و این کار یک کار بسیار ساده و پیش پا افتاده و معمول است. در حالی که «رضی‌الله‌عنه» طلب دعای خیر برای دیگران و یا بیان ویژگی اولیاء الهی و اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است. این ویژگی در اینجا به معنای نشانه رضایت خدا از این بزرگواران است.

در پاسخ به این شبهه چند نکته بیان می‌شود:
نکته اول:
استناد اهل سنت و وهابیون به آیه‌ای از قرآن کریم است که در آن خدای رحمان از بعضی از اصحاب، اعلام رضایت کرده است. به همین دلیل، هنگامی که به نام اصحاب می‌رسند این ویژگی‌ را بیان می‌کنند. قرآن کریم در مورد رضایت از صحابه می‎فرماید: «لَقَدْ رَضِی اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ إِذْ یبَایعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِی قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّكِینَةَ عَلَیهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِیبًا [فتح/18] به راستى خدا هنگامى كه مؤمنان، زیر آن درخت با تو بیعت مى‌كردند، از آنان خشنود شد و آنچه در دلهایشان بود بازشناخت و بر آنان آرامش فرو فرستاد و پیروزى نزدیكى به آنها پاداش داد.»

باید گفت بیان رضایت پروردگار عالم از بعضی صحابه در تمام شرایط و ایام نبوده و این رضایت، به صورت مطلق بیان نشده است. قرآن در مواردی نیز از همان صحابه اعلام شکایت کرده و رضایت خود را از آنان برداشته است. قرآن کریم به حضور بعضی از اصحاب منافق در میان صحابه اشاره می‌کند و هشدار وجود نفاق در دل منافقین را می‌دهد. این در حالی است که بعد از شهادت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) پرده از چهره منافقین برداشته شد و واقعیت آیه مشخص شد.
در این باره قرآن کریم می‌فرماید: «وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَینِ ثُمَّ یرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِیمٍ [توبه/101] گروهى از عربهاى بادیه‌نشین كه گرد شما را گرفته‌اند منافقند و گروهى از مردم مدینه نیز در نفاق اصرار مى‌ورزند. تو آنها را نمى‌شناسى، ما آنها را می‌شناسیم و دو بار عذابشان خواهیم كرد و به عذاب بزرگ گرفتار مى‌شوند.» این آیات که بعد از سوره فتح نازل شده است، حضور اصحابی که منافق هستند را قوت می‌بخشد و صحبت ما در مورد موقت بودن رضایت از صحابه را اثبات می‌کند. در نتیجه «رضی‌الله‌عنه» صفت ثابت برای همه اصحاب نبوده و رضایت خدا در زیر شجره برای تمامی اصحاب اثبات نمی‌شود و حقیقت نفاق بعضی از آنان با نزول آیات سوره توبه ثابت شد.

نکته دوم:
به اذعان علمای اهل سنت مقام اهل بیت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بسیار بالاتر و غیر قابل مقایسه با اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است. اهل بیت (علیهم‌السلام) دارای جایگاهی عظیم و برتر از صحابه هستند. مسلم در صحیح خود به صورت انحصار، اهل بیت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را به عنوان امیرالمؤمنین علی و حضرت زهرا و حسنین (علیهم‌السلام) معرفی می‌کند.[1]

سؤال این است که طلب رضایت از خدا برای انسان‌هایی که «سیدة نساء العالمین» و یا «سیدی شباب اهل الجنة» هستند، آیا با منطق عقل و خرد تطبیق می‌کند؟! کسانی که در صدر بهشت هستند، برای آنان از خدا طلب رضایت کنی و بخواهی از آنان راضی شود! این ادعای مطرح شده به معنای کمی ارادت نسبت به حضرات اهل بیت (علیهم‌السلام) است.
برای اثبات این سخن، روایات فراوانی بیان شده است. در اینجا به یک نمونه اشاره می‌شود: طبرانی و نسائی از علمای مشهور اهل سنت نقل می‌کنند: «علاء بن عرار نقل کرده که از عبدالله بن عمر در مورد مقایسه امام علی (علیه‌السلام) و عثمان سؤال شد. عبدالله بن عمر در جواب گفت: از کسی درباره علی سؤال نکن! نیازی نیست که در رابطه با علی از کسی سؤال کنی! ببین علی چه جایگاهی نزد پیامبر دارد؛ پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) درهای خانه‌ی همه‌ی صحابه را به داخل مسجد بست، ولی درب خانه علی بن ابی‌طالب را به همان حال خودش وا گذاشت.»[2] در این روایت و روایات شبیه به این روایت، فضیلت و برتری امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) بر همگان محرز می‌شود.

نکته سوم:
اگر سلام کردن امری عادی و روزمره است، باید خداوند متعال در نماز به جای سلام در جمله «السلام علیک ایها النبی و رحمةالله ...» رضایت از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را بیان می‌کرد و مسلمانان به گفتن «رضی‌الله‌عنک یا رسول الله و رحمةالله و برکاته» امر می‌شدند. این نکته نشان می دهد، امر سلام به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) امر عادی و ساده نیست.

پی‌نوشت:
[1]. مسلم، صحیح مسلم، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، ج4، ص1871. «اللهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلِی.»
[2]. طبری، المعجم الأوسط، دارالحرمین، قاهره، ج2، ص38. «أَمَّا عَلِی فَلَا تَسْأَلُوا عَنْهُ... دُونَ ذَلِكَ فَقَتَلْتُمُوهُ.» فتح الباری، ابن حجر، دار المعرفة، بیروت، ج7، ص15.
جهت مطالعه مقاله «چرا شیعه در مورد اهل بیت به جای رضی‌الله‌عنه از واژه علیه‌السلام استفاده می کند قسمت اول» کلیک کنید.

محمدجواد مهریار