پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سید نعمت الله جزایری نویسنده کتاب انوارالنعمانیه در کتاب خود روایتی را بیان می‌کند که سبب ایجاد شبهاتی از جانب وهابیون به این مطلب شده است. مرحوم جزایری می‌نویسد: «آیا وحشی قاتل حضرت حمزه را نمی‌بینی؟! هنگامی که نشانه‌های توبه و ندامت در او پیدا شد و خدای رحمان توبه او را پذیرفت و حتی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مورد او فرمودند: حمزه و قاتل او، هر دو در بهشت هستند.»[1]
مفتی‌های وهابی با بیان این روایت از کتاب مرحوم جزایری، به حضور قاتل و مقتول به صورت همزمان در بهشت ابراز تعجب می‌کنند. آنان ادعا می‌کنند، چگونه ممکن است که قاتل و مقتول هر دو در بهشت حضور داشته باشند و وجود اینگونه روایات، در حقیقت نشان‌‌دهنده‌‌ی خرافات در اعتقادات شیعه و اشتباهات فاحش علمای مذهب تشیع است.

اما در پاسخ به توهین و جسارت آنان و همچنین در جواب این شبهه، چند نکته بیان می‌شود.
نکته اول:
مرحوم جزایری برای این روایت، هیچ سندی ارائه نکرده است و در واقع این روایت، مرسل بوده و فاقد اعتبار است. از منظر برخی علمای شیعه افرادی همانند وحشی در جهنم به سر می‎برند، اما علمای اهل سنت، او را از صحابه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌دانند و به علت اعتقاد به عدالت صحابه، او را به دروغ اهل بهشت معرفی می‎کنند. در نتیجه این روایت، به دلیل مرسل بودن و تطبیق آن با عقاید وهابیت و به دلیل مخالفت با عقاید تشیع، مورد پذیرش علمای شیعه نیست.
مرحوم علامه مجلسی که یکی از اساتید مرحوم جزایری بوده است، در شرح این روایت می‎فرماید: «اگر کسی مرتکب قتل عمد شود و موفق به توبه نشود، جزای او جهنم ابدی و خلود در آن است و اگر کسی قاتل پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و یا حضرات معصومین (علیهم‌السلام) باشد و یا با آن انوار مقدس بجنگد، آنان نیز اهل جهنم و خلود ابدی در آتش نصیب‌شان خواهد شد.»[2]

نکته دوم:
هر چند علمای شیعه به ایمان و اسلام "وحشی" اعتقاد ندارند و طبق نقل تاریخ، اسلام او را برای حفظ جانش از قصاص می‌دانند؛ در پاسخ نقضی می‌توان گفت: در منابع معتبر و صحیح السند اهل سنت، روایاتی بیان شده که جای تعجب دارد. به عنوان نمونه، بخاری در صحیح خود می‌نویسد: «خدا به دو نفر می‏‌خندد: یکى آن کسى است که در راه خدا جهاد می‏‌کند و شهید می‏‌شود و دیگرى قاتل او که بعداً مسلمان شده و شهید می‌‏شود و هر دو به بهشت می‏‌روند.»[3]
در این روایت، بخاری علاوه بر اشاره به خندیدن خدا، به بهشتی بودن قاتل و مقتول نیز اذعان می‌کند. در حقیقت ادعای بهشتی بودن قاتل و مقتول در منابع روایی اهل سنت با سند صحیح موجود است و همانگونه که بیان شد آنچه در کتاب انوار النعمانیه در مورد حضرت حمزه و وحشی بیان شد، سندی نداشته و ریشه در منابع و اعتقادات اهل سنت دارد.

نکته سوم:
نحوه مرگ وحشی، یکی از نکاتی است که در پاسخ به بهشتی بودن او داده می‌شود. علمای اهل سنت در مورد نحوه مرگ او مطالبی را بیان می‌کنند که احتمال جهنمی شدن او تقویت می‌شود. طبری در ذخائر العقبی می‌نویسد: «سعید بن مسیب می‌گوید: در تعجب بودم از قاتل حمزه که چگونه نجات پیدا می‌کند و رستگار می‌شود؟! تا آنکه به من خبر رسید او در حوض شراب غرق شده، می‌میرد.»[4]
مشروب خواری وحشی، قاتل حضرت حمزه (علیه‌السلام) در منابع معتبر اهل سنت ذکر شده است. طبری در ادامه می‌نویسد: «ابن هشام نقل می‌کند به من خبر رسید که وحشی مشروب می‌خورد تا آنکه نام او را از دیوان [وجوهات از بیت المال به مسلمانان] حدف کردند و عمر بن خطاب می‌گوید: من می‌دانم که خداوند به قاتل حمزه رحم نمی‌کند.»[5]

آنچه در تاریخ آمده این است که قاتل حمزه عاقبت به خیر نشد و مشهور به شراب خواری بود و به دلیل شهرت به دائم الخمری، حقوقش از بیت المال نیز قطع شده بود؛ در آخرالامر نیز بر اثر مستی در شراب افتاده و خفه می‌شود.
با توجه به نکاتی که بیان شد، نتیجه‌گیری می‌شود که قاتل حضرت حمزه، به جهنم خواهد رفت. روایت بهشت رفتن او مرسل بوده، فاقد اعتبار است و در کتب معتبر اهل سنت ذکر شده، وحشی با وجود مرگ بر اثر مشروب خواری و غرق شدن در شراب، اما باز هم به بهشت وارد می‌شود که با هیچ منطقی قابل تطبیق نیست.

پی‌نوشت:
[1]. سید نعمت الله جزایری، انوار النعمانیه، دارالقاری- بیروت، ج3، ص74. «أ لا ترى ... حمزة و قاتله فی الجنة.»
[2]. مجلسى، روضة المتقین، مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور – قم 1406 هـ، ج11، ص160. «و من هنا قال المصنف ... أو محاربهما.»
[3]. بخاری، صحیح بخاری، دار طوق النجاة، ج4، ص 24. «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یضْحَكُ اللَّهُ إِلَى رَجُلَینِ ... فَیسْتَشْهَدُ.»
[4]. طبری، ذخائر العقبى، دار الكتب المصریة – مصر، ج1، ص179. «وعن سعید بن المسیب كان ... لیدع قاتل حمزة»
[5]. همان.

محمدجواد مهریار