چرا امیرالمؤمنین علی (ع) با خلفای سه گانه اهل سنت وارد جنگ نشدند؟!

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از شبهاتی که در رابطه با تعاملات و تقابلات امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) با خلفای سه‌گانه اهل سنت مطرح می‌شود، عدم مقابله و جنگیدن ایشان با آن سه خلیفه است. در حقیقت سؤال به این صورت پرسیده می‌شود که اگر حضرت علی (علیه‌السلام) از آن سه نفر ناراضی بودند، چرا همانند طلحه و زبیر و عایشه به جنگ مشغول نشدند؟!

در پاسخ به این شبهه که وهابیون مطرح کرده‌اند و عده‌ای از شیعیان برایشان این سؤال ایجاد شده، می‌توان یک روایت از منابع شیعه ذکر کرد. شیعیان معتقدند، امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) علاوه بر تبعیت از سنت الهی رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از سنت انبیای گذشته نیز تبعیت کرده‌اند.

مرحوم شیخ صدوق در کتاب علل الشرایع می‌نویسد: «ابن مسعود نقل می‌کند: مردم در مسجد کوفه با هم مباحثه و مجادله می‌کردند و می‌گفتند: چرا امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) با آن سه‌نفر جنگ و منازعه نکرد، آنگونه که با طلحه و زبیر و عایشه و معاویه جنگید؟! این خبر به امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) رسید. امر فرمودند، منادی ندا کرده و بگوید: برای نماز در مسجد گرد هم آیید. وقتی مردم جمع شدند، حضرت بالای منبر رفتند و حمد خدا و ثنای الهی را به‌جای آوردند؛ سپس فرمودند:

"ای مردم! از شما به من خبر رسیده است که چنین و چنان گفته‌اید؟" مردم گفتند: "یا امیرالمؤمنین! بلی ما چنین گفته‌ایم."

حضرت فرمودند: من در آنچه به جای آورده‌ام از سنت انبیاء الهی پیروی کرده‌ام، خدای عزوجل در قرآن می‌فرماید: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ [احزاب/21] مسلّماً برای شما در زندگی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) سرمشق نیکویی است.» گفتند: یا امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، آن انبیایی که شما از ایشان در کردارتان تبعیت کرده‌اید، کدام انبیاء هستند؟

حضرت فرمودند: اول ایشان جناب ابراهیم (علیه‌السلام) است. اولین آنان ابراهیم است. هنگامی که به قومش گفت: ازشما بیزارم. چرا به غیر خدا را پرستش می‌کنید؟! از آنان روی گردان شد و قهر کرد، ... تا آنجا که فرمودند: برای من در محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) روش نیکویی است؛ آن‌ هنگام که از دست قومش فرار کرد و از ترس آن‌ها به غار رفت و مرا در بستر خودش خوابانید ...

اگر بگویید جناب ابراهیم (علیه‌السلام) بدون اینکه بلایی از قومش به او برسد، از ایشان دوری گزید، کافر شده‌اید و اگر بگویید به خاطر بلایی که از جانب آن‌ها به حضرتش رسید از آنها دوری جست، می‌گویم وصی پیغمبر سزاوارتر است به اینکه به خاطر بلایی که از جانب دیگران به وی رسیده است، از آنها دوری گزیند.»[1]

با بیان این حدیث شریف، حقیقت و علت سکوت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) از منابع شیعه فهمیده می‌شود.

پی‌نوشت:
[1]. شیخ صدوق، علل الشرائع، كتاب فروشى داورى، ج1، ص 148 و 149. «عَنْ ابْنِ‌مَسْعُودٍ قَالَ احْتَجُّوا ... فَالْوَصِیُّ أَعْذَر.»

محمدجواد مهریار