ولایت
کلمه «ولیّ» در عبارت «اشهد ان علیاً ولیّ الله» به معنای "علی ولیّ مِن الله" یعنی علی، ولایتدارنده و صاحب ولایت از جانب خداست زیرا بر اساس اعتقاد عالمان علم نحو، بین مضاف و مضاف الیه، حرف جر در تقدیر است و در اینجا، حرف جرّ «مِن» بین مضاف یعنی کلمه "ولی" و بین مضاف الیه، یعنی کلمه "الله" در تقدیر است.
حماسه غدیر با شاهدان فراوان آن منتشر شد و خبر آن شهرها و آبادی ها را در نوردید.بسیاری از بزرگان اهل تسنن نیز گوشههایی از این حماسه بزرگ را روایت کردهاند. بعضی به نقل یک یا دو جمله اکتفا کردهاند و بعضی هم از محدثان و مفسران اهل تسنن از غدیر خم یاد کردهاند که مرحوم علامه امینی به سیصد وشصت نفر از آنها اشاره کرده است.
از نگاه شیعه، حاکم اسلامی باید از جانب خدا نصب شود و مشروعیت الهی حکومتش را از خدا گرفته باشد و علاوه بر این، باید مقبولیت و مشروعیت سیاسی و مردمی را نیز داشته باشد تا حکومت وی فعلیت و عینیت بیابد اما از نگاه اهل سنت، حاکم اسلامی هرگز نیاز به مشروعیت الهی ندارد و تنها با مشروعیت سیاسی و مقبولیت مردمی میتواند بر مردم حکومت کند.
در بین صوفیه قطب، بهعنوان ولی خداوند متعال شناخته میشود که عالم بهوجود او میگردد. حال آنکه ما این اعتقاد را در مورد امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) میدانیم. صوفیه مفهوم قطب و امام را یکی میدانند و هر دو را مظهر یک حقیقت که به یک نفر اشاره دارد. ولی نگفتند که از بین امام رضا (علیه السلام) و معروف کرخی کدام یک قطب است؟ یا اینکه امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قطب است یا کسانی که آنها میگویند؟
بشر برای رسیدن به کمالات انسانی، همیشه محتاج پیشوایانی بوده است. لذا خداوند متعال، از آغاز خلقت بشر، پیامبرانی را به سوی بندگانش فرستاد تا آنان را به سوی حق و راه هدایت رهنمون سازد. پس از وفات پیامبر، بشر از این لطف الهی محروم نگردید و خداوند متعال، جانشینانی را برگزید تا این حجتهای الهی، رسالت پیامبر اسلام را ادامه دهند.
دو مذهب شیعه و سنی، مقام پیامبر اسلام حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) را برتر از هر انسانی میداند. برتری مقام حضرت رسول اکرم نزد شیعه و سنی به جهت رسالت و مقام معنوی و عبادی آن حضرت است. همچنان که خود پیامبر و معصومین(علیهم السلام) به این برتری اشاره داشتهاند. پيامبر فرمودند: «خدای متعال، پيامبران مرسل خويش را بر فرشتگان مقرّبش برتری داد...