تفاوت رویکرد شیعه و اهل سنت در مشروعیت حاکم اسلامی

  • 1396/04/20 - 14:19
از نگاه شیعه، حاکم اسلامی باید از جانب خدا نصب شود و مشروعیت الهی حکومتش را از خدا گرفته باشد و علاوه بر این، باید مقبولیت و مشروعیت سیاسی و مردمی را نیز داشته باشد تا حکومت وی فعلیت و عینیت بیابد اما از نگاه اهل سنت، حاکم اسلامی هرگز نیاز به مشروعیت الهی ندارد و تنها با مشروعیت سیاسی و مقبولیت مردمی می‌تواند بر مردم حکومت کند.

در نگاه اهل سنت، حاکمیت رسول، نیازمند به مشروعیت الهی است ولی خلیفه رسول، نیاز به مشروعیت الهی ندارد، بلکه مقبولیت او عین مشروعیت اوست؛ یعنی هرکه مقبولیت مردمی دارد، انتخاب شود یا با او بیعت کنند مشروعیت سیاسی یافته و می‌تواند حاکم مردم باشد؛ ولیکن در نگاه شیعه _ که قائل است حاکم و امام باید از جانب خدا نصب شود _ بین مشروعیت و مقبولیت نسبت «عموم و خصوص مِن وجه» است؛ چراکه بسا کسی مشروعیت الهی داشته، از جانب خدا برای حکومت نصب شده ولی مردم قبولش ندارند؛ و بسا کسی مقبولیت مردمی داشته ولی مشروعیت الهی و ولایت ندارد؛ و بسا کسی مشروعیت الهی وی، قرین مقبولیت مردمی شود. مقبولیت، بیعت و انتخاب مردم، تنها مشروعیت سیاسی و مردمی به آن حاکم می‌بخشد نه مشروعیت الهی؛ زیرا ولایت و مشروعیت الهی حاکم اسلامی تنها با انتصاب از جانب خدا حاصل می‌شود. پس شیعه علاوه بر مشروعیت سیاسی، مشروعیت الهی حاکم را نیز لازمه حکومت می‌داند و کسی‌که این دو مشروعیت را قرین هم کند باید حاکم اسلامی شود ولیکن اهل سنت تنها مشروعیت سیاسی [= مقبولیت] را شرط جواز حاکمیت حاکم می‌دانند.

پی‌نوشت:

ر.ک: «جایگاه و نقش بیعت مردم، در حکومت اسلامی»

برچسب‌ها: 
تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.