اعتراض و اتهام صوفیه به ائمه اطهار (ع)

  • 1400/06/28 - 13:58
در طول تاریخ همواره عملکرد مردم و علما مورد اعتراض صوفیان بوده است. حتی ائمه اطهار (ع) نیز از اعتراضات مکرر آن‌ها در امان نمادند. چنانچه حسن بصری عملکرد امام علی (ع) در جنگ جمل را زیر سؤال برد و سفیان ثوری چندین بار عملکرد امام صادق (ع) را خلاف سیره و روش رسول خدا (ص) خواند. امام رضا (ع) نیز از دیگر ائمه‌ای است که مورد طعن و اعتراض صوفیان واقع شده است.
ائمه اطهار(ع), اعتراض صوفیه به ائمه اطهار (ع), اعتراض صوفیه به امام علی (ع)

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ صوفیان همیشه خود را برحق می‌دانند و معتقدند که حقیقت دین نزد آن‌هاست، چراکه خود را نائبان ائمه اطهار (علیهم السلام) در دین و امور ایمانی می‌دانند. لذا همواره عملکرد دیگران، مورد طعن و اعتراض آن‌ها بوده است، کما اینکه همواره و در طول تاریخ، مردم و متشرعین و حتی علما و بزرگان دین نیز از گزند آن‌ها در امان نبوده‌اند. نه‌تنها علما بلکه بنا بر شواهد روایی و تاریخی ائمه اطهار (علیهم السلام) نیز از اعتراض آن‌ها در امان نماندند. صوفیان برای اینکه خود را دین‌دارانی فهمیده و صاحب حقیقت نشان دهند، در هر کوی و برزنی سعی در تخریب ائمه اطهار (علیهم السلام) و زیر سؤال بردن مقام و جایگاه ایشان داشتند و بارها در جمع مردم به اعمال و رفتار ائمه اطهار (علیهم السلام) اعتراض می‌کردند.

چنانچه اولین معترض به اعمال و رفتار ائمه اطهار (علیهم السلام) حسن بصری بود که در پاسخ به امربه‌معروف حضرت (علیه السلام) در دقت در وضوی خود و به‌جا آوردن آداب آن در توهینی بزرگ به حضرت گفت: «دیروز افرادی را کشتی که همگی شهادت به توحید و رسالت داده و نمازهای پنج‌گانه را اقامه می‌کردند و با تمام آداب وضو می‌گرفتند!. حضرت در پاسخش فرمود: اگر این‌گونه بوده و تو شاهد آن بودی پس برای چه به یاری دشمنان ما نشتافتی؟ حسن بصری گفت: به خدا که راست فرمودی، و من آن را تصدیق می‌کنم... دو بار سلاح بر کمربسته و قصد رفتن به کارزار را نمودم. تا به «خریبه» رسیدم ندایی از پشت سرم گفت: «ای حسن دوباره کجا می‌روی، که قاتل و مقتول هر دو اهل آتش‌اند». حضرت امیر (علیه السّلام) فرمود: راست گفتی، آیا هیچ فهمیدی که آن منادی که بود؟ گفت: نه. فرمود: او برادرت ابلیس بود، و راست گفت که قاتل و مقتول از آنان هر دو اهل آتش‌اند.» [1] و این یعنی این‌که از لشکر دشمن هرکسی که چه بکشد و چه کشته شود اهل دوزخ خواهد بود.

سفیان ثوری دومین صوفی است که قصد تخریب و واردکردن خدشه به ‌جایگاه و مقام ائمه اطهار (علیهم السلام) دارد لذا در دو جا سیره و رفتار امام صادق (علیه السلام) را خلاف سیره رسول خدا (صلی الله علیه و آله) معرفی می‌کند. چنانچه آمده است که: «سفیان ثوری روزی بر امام صادق (علیه‌السلام) وارد شد، امام را دید که جامه‌ای سپید و لطیف بر تن کرده است، به‌عنوان اعتراض گفت: این جامه سزاوار تو نیست، تو نمی‌بایست خود را به زیورهای دنیا آلوده سازی. امام به او فرمود: «خوب گوش کن که برای دنیا و آخرت تو مفید است، اگر راستی اشتباه کرده‌ای و حقیقت نظرِ دین اسلام را درباره این موضوع نمی‌دانی، سخن من برای تو بسیار سودمند خواهد بود و اما اگر منظورت این است که در اسلام بدعتی ایجاد کنی، حقایق را منحرف و وارونه سازی، مطلب دیگری است و این سخنان به تو سودی نخواهد داشت.» [2] بعد از این سفیان نتوانست در برابر آن، پاسخی منطقی بدهد، لذا محضر امام را ترک کرد و با یاران خود برگشت و آن‌ها با استدلال به آیاتی از قرآن کریم سعی در محکوم کردن حضرت داشتند که حضرت در پاسخ به آن‌ها فرمود: «از این راه ناصواب دست بردارید و خود را به آداب واقعی اسلام تربیت کنید از آنچه خدا امرونهی کرده تجاوز نکنید و از پیش خود دستور نتراشید و در مسائلی که نمی‌دانید مداخله نکنید، علم آن مسائل را از اهلش بخواهید، درصدد باشید که ناسخ را از منسوخ و محکم را از متشابه و حلال را از حرام بازشناسید، این برای شما بهتر و آسان‌تر و از نادانی دورتر است، جهالت را رها کنید که طرفدار جهالت زیاد است، برخلاف دانش که طرفدار کمی دارد، خداوند فرمود بالاتر از هر صاحب دانشی دانشمندی است.» [3]

امام رضا (علیه السلام) نیز از دیگر ائمه اطهار (علیه السلام) است که مورد طعن و اعتراض صوفیه واقع شده است. چنانچه در روایات آمده است که: «جمعی از صوفیان وارد محضر امام رضا (علیه السلام) شدند و به‌عنوان اعتراض گفتند: مأمون فکر کرد و رأی او چنین شد که امامت و ولایت را به تو بدهد، ولی امامت حق کسی است که غذای سفت بخورد و لباس زبر بپوشد و سوار الاغ شود و به عیادت مریض برود و تو این کارها را نمی‌کنی. حضرت به آن‌ها فرمودند: «یوسف پیامبر بود و قباهای دیبای مطلای می‌پوشید و بر مسند آل فرعون تکیه می‌زد و حکم می‌راند. وای بر شما! همانا از امام عدالت و دادگری متوقع است که چون سخن گوید، راست بگوید و چون حکم کند، به عدالت باشد و چون وعده دهد، به وعده خود وفا کند.» سپس آن حضرت آیه زیر را قرائت فرمودند: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّیبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ [اعراف / 32] بگو چه کسی زینت‌های خدا را که بر بندگان آفریده، حرام کرده است و از صرف روزی حلال و پاکیزه منع نموده است.» [4]

پی‌نوشت:
[1]. طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج، ترجمه جعفری، مترجم: جعفری، بهراد، ناشر: اسلامیه، تهران، جلد 1، صفحه 371-370
[2]. حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، نشر آل علی، چاپ اول، 1382، ص 627-639
[3]. همان
[4]. علامه مجلسی، محمد‌باقر، بحارالانوار، نشر و چاپ موسسه الوفاء، بیروت، 1404، ج 67، ص 120 و ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغه، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی، قم، 1404، ج 11، ص 34

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.