روش پیامبر اکرم در تبلیغ امامت و ولایت امیرالمؤمنین
خلاصه مقاله
از روشهای تبلیغی پیامبراکرم برای ابلاغ ولایت و وامامت حضرت علی (علیهالسلام) دعا بود که در حدیث «طیر» پیامبر اکرم با غنيمت شمردن اين فرصت، در صدد بيان مقام حضرت على (عليهالسلام) برآمدند تا شأن و جايگاه آن حضرت را نزد خدا و رسول خدا (صلىاللهعليهوآله) نشان دهند.
روزی مرغ بریانی را برای پیامبراکرم هدیه آوردند و پیامبر به در گاه خدا عرضه داشت: خداوندا! محبوب ترين خلقت را نزد من بفرست تا همراه من از اين غذا تناول کند
انس مىگويد: من نيز گفتم: خدايا! آن شخص از انصار باشد
انس مىگويد: صداى باز شدن در را شنيدم، ناگاه على (عليهالسلام) آمد و سلام كرد، گفتم: رسول خدا (صلىاللهعليهوآله) مشغول هستند او بازگشت تا سه بار.
و دفعه سوم، رسول خدا (صلىاللهعليهوآله) صدايش را شنيدند و فرمودند: ببين چه كسى است؟
من بيرون رفتم، ناگاه على (عليهالسلام) آمد، نزد رسول خدا رفتم و به ايشان خبر دادم، فرمودند: به وى اجازه ورود دهيد.
من اجازه دادم و وارد شد، از اين رو، بىترديد اقتضاى محبوبترين بودنِ نزد خداوند، داشتن مقام امامت، خلافت و ولايت است. بدون ترديد حديث طير، به امامت حضرت اميرمؤمنان، على (عليهالسلام) دلالت دارد و در اين باره هيچ ترديدى نيست.
متن مقاله
نبی مکرم اسلام روش های زیادی را برای اعلان و ابلاغ امامت و ولایت اهل بیت به خصوص حضرت علی به کار بردند تا افضلیت و شایستگی ائمه معصومین و حضرت علی برای همه ثابت وحجت تمام شود مانند روش تشبیه یعنی تشبیه ائمه به ستارگان،[1] تشبیه به باب حطّه و سفینه،[2] تشبیه حضرت علی به انبیاء[3] و غیره... و همچنین روش دعا توسط پیامبراکرم مانند دعا در روز خیبر برای حضرت علی،[4] دعا در روز غدیر خم،[5] و غیره...
شاهد مثال ما در این نوشتار حدیث طیر است که پیامبر اکرم در آن روز دعا کرد و با این دعا برتری حضرت علی را بردیگران نشان داد و بدون ترديد حديث طير، به امامت حضرت اميرمؤمنان، على (عليهالسلام) دلالت دارد و در اين باره هيچ ترديدى نيست؛ چرا كه در اين داستان بيان مىشود كه خداوند متعال و رسول خدا (صلىاللهعليهوآله)، حضرت على (عليهالسلام) را از همه بيشتر دوست مىدارند.
واما متن حدیث طیر در منابع معتبر اهل سنت
روزى پرنده اى را به رسول خدا (صلىاللهعليهوآله) هديه دادند تا از آن بخورند. حضرتش با غنيمت شمردن اين فرصت، در صدد بيان مقام حضرت على عليه السلام برآمدند تا شأن و جايگاه آن حضرت را نزد خدا و رسول خدا (صلىاللهعليهوآله) نشان دهند؛ جايگاهى كه عايشه و حفصه آرزو داشتند آن جايگاه نصيب پدرشان مىشد پیامبر به در گاه خدا عرضه داشت: خداوندا! محبوب ترين خلقت را نزد من بفرست تا همراه من از اين غذا تناول کند.
انس مىگويد: من نيز گفتم: خدايا! آن شخص از انصار باشد
انس مىگويد: صداى باز شدن در را شنيدم، ناگاه على (عليهالسلام) آمد و سلام كرد، گفتم: رسول خدا (صلىاللهعليهوآله) مشغول هستند.
او بازگشت. دوباره صداى در را شنيدم، على (عليهالسلام) سلام كرد، رسول خدا (صلىاللهعليهوآله) صداى ايشان را شنيدند، و فرمودند: ببين چه كسى است؟
من بيرون رفتم، ناگاه على (عليهالسلام) آمد، نزد رسول خدا رفتم و به ايشان خبر دادم، فرمودند: به وى اجازه ورود دهيد.
من اجازه دادم و وارد شد.[6] برای مطالعه و آگاهی بیشتر از منابع اهل سنت میتوانید به کتاب «نگاهی به حدیث طیر» اثرآیت الله میلانی رجوع کنید.[7]
اكنون اين پرسشها مطرح است كه معناى «دوست داشتنىترين فرد در نزد خدا و رسول خدا بودن» چيست؟
بين محبوبترين بودن و امامت و ولايت چه رابطهاى وجود دارد؟
آيا مىتوان تصوّر كرد كه محبوبيت اشيا يا اشخاص در نزد خدا و رسولش امرى تصادفى باشد؟
آيا امكان دارد كه اين امر، بدون معيار و قاعده باشد؟
بنابراين، اگر محبوبترين بودن، با معيار و دليل و حساب باشد، آن محبوبترين بودن به نزديكى معنوى و افضليّت مىانجامد و به وجودى پايان مىپذيرد كه محبوبترين افراد نزد رسول خدا (صلىاللهعليهوآله) باشد و در همه امور زندگى از ديگران مقدّم و پيش رو شود.
در اين باره نووى در شرح صحيح مسلم عبارت جالبى دارد، او در اين كتاب، معناى محبّت خداوند متعال به بنده خود و مراد از اين كلمه در متون اسلامى قرآن و سنّت، چنين شرح مى دهد: محبّت خداوند سبحان و متعال به بنده خود اين است كه به او توانايى اطاعت، عصمت و توفيق بهرهمندى از الطاف و رحمتهاى الهى را عنايت فرمايد. اينها پايهها و نقطههاى شروع محبّت است. اما غايت اين محبّت آن است كه حجاب ها را از قلب بنده خود بزدايد تا با بصيرت خويش، خدا را ببيند و اين شخص، محبوب خداوند متعال مىشود، همانطور كه در حديث صحيح قدسى آمده است: آنگاه كه او را دوست بدارم، گوش او شوم، همان گوشى كه با آن مىشنود و چشم او گردم.[8]
نتیجه: آيا در مورد ملازمه محبوبترين فرد بودن با امامت شك و ترديدى باقى مىماند؟
آنچه گفته شد درباره كسى است كه خداوند او را دوست دارد، اما اگر فردى محبوبترين مخلوقات نزد او باشد، چه جايگاهى پيدا مىكند؟
عبارت نووى پيرامون محبّت خدا به يك نفر بود، اما اگر اين شخص به تنهايى محبوبترين آفريدگان خداوند متعال شود چه بايد گفت؟
از اين رو، بىترديد اقتضاى محبوبترين بودن نزد خداوند، داشتن مقام امامت، خلافت و ولايت است. بدون ترديد حديث طير، به امامت حضرت اميرمؤمنان، على (عليهالسلام) دلالت دارد و در اين باره هيچ ترديدى نيست.[9]
پینوشت:
[1]. نيشابوری، محمّد بن عبدالله، المستدرك على الصحيحين، تحقيق: مصطفى عبدالقادر عطا، دارالكتب العلمية، چاپ اوّل، بيروت، 1411، ج3، ص162،«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «النُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ مِنَ الْغَرَقِ، وَأَهْلُ بَيْتِي أَمَانٌ لِأُمَّتِي مِنَ الِاخْتِلَافِ، فَإِذَا خَالَفَتْهَا قَبِيلَةٌ مِنَ الْعَرَبِ اخْتَلَفُوا فَصَارُوا حِزْبَ إِبْلِيسَ»»
[2]. باب حطّه بودن اهلبیتِ پیامبر
حدیث سفینه و امامت اهل بیت (علیهم السلام)
[3]. قندوزي، ينابيع المودة لذوي القربى، تحقيق : سيد علي جمال أشرف الحسيني،چاپ اول، 1416ق، دار الأسوة للطباعة والنشر، ج1، ص363،« في كون على شبيها بالأنبياء عليهم السلام وكون فضائله كثيرة لا تحصى أخرج أحمد بن حنبل في مسنده ، وأحمد البيهقي في صحيحه عن أبي الحمراء قال قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم من أراد أن ينظر إلى آدم في علمه والى نوح في عزمه والى إبراهيم في حلمه ، والى موسى في هيبته ، والى عيسى في زهده ، فلينظر إلى علي بن أبي طالب وقد نقل هذا الحديث في شرح المواقف والطريقة المحمدية»
حاکم حسکانی، شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، تحقيق : الشيخ محمد باقر المحمودي، مصادر تفسير سنى، چاپ : الأولى، سال چاپ : 1411 - 1990 م، مجمع إحياء الثقافة الإسلامية،ج1،ص103،«عن أبي الحمراء قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : من أراد أن ينظر إلى آدم في علمه وإلى نوح في فهمه وإلى إبراهيم في حلمه وإلى يحيى في زهده وإلى موسى في بطشه فلينظر إلى علي بن أبي طالب»
[4]. صحیح البخاری، تحقیق: د. دیب البغا، بیروت1407، ج3، ص1096، ح 2847
صحیح مسلم، تحقیق: محمد فواد الباقی، بیروت، ج4، ص1871، ح 2405.
دوستی خدا و رسول، افتخار مولا علی (ع)
[5]. بررسی تاریخی و سندی دعای «أللّهمّ انصُر مَن نَصَره...»
دعای «اَللّهمَّ والِ مَن والاهُ و عادِ مَن عاداهُ...»
[6]. الحاكم النيسابوري، المستدرك، مصادر حديث سنى – فقه، تحقیق يوسف عبد الرحمن المرعشلي، ج3 ، ص130، « فقال اللهم ائتني بأحب خلقك إليك يأكل معي من هذا الطير قال فقلت اللهماجعله رجلا من الأنصار فجاء علي رضي الله عنه فقلت ان رسول الله صلى الله عليه وآله على حاجة ثم جاء فقلت ان رسول الله صلى الله عليه وآله على حاجة ثم جاء فقال رسول الله صلى الله عليه وآله افتح فدخل فقال رسول الله صلى الله عليه وآله...... هذا حديث صحيح على شرط الشيخين ولم يخرجاه..»
[7]. نگاهی به حدیث طیر
[8]. النووي، شرح صحيح مسلم، مصادر حديث سنى – فقه، دار الكتاب العربي - بيروت – لبنان، چاپ : 1407 - 1987 م، ج15، ص151، « ومحبة الله تعالى لعبده تمكينه من طاعته وعصمته وتوفيقه وتيسير الطافه وهدايته وإفاضة رحمته عليه هذه مباديها واما غايتها فكشف الحجب عن قلبه حتى يراه ببصيرته فيكون كما قال في الحديث الصحيح فإذا أحببته كنت سمعه الذي يسمع به وبصره..»
[9]. آیت الله سید علی حسینی میلانی، نگاهی به حدیث طیر، نشر الحقایق، ص32.
نگاهی به حدیث طیر، آیت الله میلانی
افزودن نظر جدید