پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ادوارد براون محقق و جاسوس انگلیسی [1] که نزد بهائیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، در مقدمه‌ی خود بر کتاب نقطة الکاف، ریشه‌ی فرقه‌ی بابیت و مسلک شیخیه را یکی دانسته و گفته است: «میرزا علی‌محمد باب و رقیب او حاجی کریم خان کرمانی، که هنوز ریاست شیخیه در اعقاب اوست، هر دو از این فرقه (یعنی شیخیه) بودند. بنابراین، اصل و ریشه‌ی طریقه‌ی بابیه را در بین معتقدات و طریق شیخیه باید جستجو نمود».[2]
اما این ادعا زمانی بیشتر تقویت می‌شود که مدعی قائمیت بابیت، به شاگردی خود در مکتب شیخیه اعتراف کرده است.[3] جالب است بدانیم که پیامبرخوانده‌ی بهائی نیز از پیشوایان شیخیه (احمد احسائی و کاظم رشتی)، با عناوین نیّرین أعظم و منادی ظهور علی‌محمد شیرازی یاد کرده است.[4]
آری؛ پیشوایان مسلک شیخی با دارا بودن عقایدی بر خلاف مسلمانان (نظیر انکار معاد جسمانی و اعتقاد به مهدویت نوعی)، زمینه را (خواسته یا ناخواسته [5]) برای شیوع بدعت بابیت فراهم کرده و از این‌رو نویسندگان بابی و بهائی، از آنان به نیکی یاد کرده‌اند.

پی‌نوشت:
[1]. جهت مطالعه‌ی بیشتر، مراجعه کنید به سایت مشرق، مقاله‌ی: ادوارد براون؛ جاسوس MI6 در پوشش «شرق‌شناس»
[2]. میرزاجانی کاشانی، نقطة الکاف، با مقدمه‌ی فارسی ادوارد براون، هلند: بی‌نا، 1910 م، ص 9، یط، فح.
[3]. ر.ک: محمدعلی فیضی، حضرت نقطه اولی، تهران: مؤسسه‌ی ملّی مطبوعات امری، 132 بدیع، ص 107.
[4]. حسينعلی نوری، ايقان، هوفمایم آلمان: لجنه‌ی ملّی نشر آثار امری به زبان فارسی و عربی، 1998 م، ص 43.
[5]. ر.ک: شیخ احمد احسایی و کاظم رشتی، اسرار الإمام المهدی، بیروت: دارالمحجه البیضاء، چاپ اول، 1425 ق، ص 95.