اهل‌سنت: ولایت امام علی (علیه السلام) در بوته نقد
خلاصه مقاله
اهل‌سنت معتقدند که سیاق آیه ولایت بر معنای دوستی دلالت دارد و فهم شیعیان مبنی بر معنای سرپرستی کلمه ولایت ناقص است و از عدم توجه به سیاق آیات نشات گرفته است. این در حالی است که نخست باید بیان داشت که اهل‌سنت معترفند این آیه در شان امام علی (علیه‌السلام) است. ثانیا آیه قبل از آیه ولایت در مدح امام علی (علیه‌السلام) است و این مقدمه‌ای برای اعلان سرپرستی ایشان است. در آیه بعد از آیه ولایت نیز تصریح دارد که برای پیروزی، باید به این ولایت عملا سرسپردگی نشان داد.
متن مقاله
از جمله آیاتی که از سوی شیعیان برای اثبات امامت امیرمومنان (علیه‌السلام) مورد استناد قرار می‌گیرد، آیه مبارکه ولایت است. خداوند در این آیه می‌فرماید: «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ.[مائده/55] سرپرست و دوست واقعی شما فقط خدا و پیامبر اوست، و نیز مؤمنانی [چون علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام] که همواره نماز را [با شرایط ویژه‌اش] می‌خوانند و در حال رکوع به تهی‌دستان صدقه می‌دهند.»
اشکال بر استدلال شیعیان این است که سیاق آیه، مخالف نظر پیروان مکتب تشیع است. شیعیان معتقدند که ولایت در این آیه به معنای سرپرستی است، در حالی‌که با توجه به سیاق آیات (بررسی آیات قبل و بعد)، ولایت به معنای دوستی و حب است.[1]
در جواب باید بیان داشت که ضمن اقرار اهل‌سنت بر این‌که آیه مذکور در شان امیرمومنان است؛[2] آیه‌ی قبل از آیه‌ی مورد بحث نیز بنا به اعتراف عالمان اهل‌سنت بر مدح امیرمومنان نازل شده است.[3] خداوند در این آیه می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ ...[مائده/54] ای مؤمنان! هرکس از شما از دین خود برگردد [و به آیین‌های ضد اسلام روی آورَد، زیانی به خدا و پیامبر نمی‌رساند]، خداوند به زودی گروهی را می‌آورد که محبوب خدایند...»
با توجه به این کلمات می‌توان گفت که سرآغاز اعلام امامت امیرمومنان با مدح ایشان بوده و سپس در آیه «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ» به ولایت او تصریح شده است. نکته جالب توجه این است که قسمت پایانی پازل در آیه بعد یافت می‌شود. چرا که در آیه بعد یعنی آیه «وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ.[مائده/56] و آنان که خدا و پیامبرش و مؤمنانی را به دوستی بپذیرند [حزب خدایند و] مسلّماً حزب خدا فقط [همه جا و در هر زمان] پیروزند.» بیان می‌شود که کسی‌که خداوند، رسول و آنان که ایمان آورده‌اند را یاری کند، غالب خواهد گشت.[4]
پی‌نوشت:
[1]. قوشچی، علی بن محمد، شرح تجرید الاعتقاد، قم، منشورات الرض، بی تا، 368. ایجی، عضد الدین، المواقف، بیروت، دار الجیل، 1997، ص 602.
[2]. قوشچی. همان؛ ص 368.
[3]. رازی، فخر الدین، 1420مفاتیح الغیب، بیروتف دار احیاء التراث، ج 12، ص 378.
[4]. سید مرتضی، علی بن حسین، الشافی فی الامامه، قم، موسسه اسماعیلیان، 1410 ه، ج 2، ص 235.
افزودن نظر جدید