مباحث تفسیری

حضرت حمزه (ع) شخصیتی است که با بذل جان گرانقدر خود به دفاع از رسول خدا (ص) و دین اسلام پرداخت و از خود نامی بزرگ به یادگار گذاشت. مشرکان مکه در روز نبرد بدر هنگامی که پهلوانان خود را به میدان فرستادند، هیچگاه فکر آن را نمیکردند که به دست حضرت حمزه و امیرمؤمنان (ع) کشته شوند؛ اما تجربه تلخ شکست، آتش کینه را در دل مشرکین شعلهور کرد و حضرت حمزه (ع) را در جنگ احد به شهادت رساندند.

شهادت حضرت حمزه (ع) یکی از حوادث ناگواری است که قلب هر انسان مؤمنی را به درد می آورد؛ اما اگر در علت این حادثه تحقیق شود می توان سه عامل دنیا گرایی، سستی در اطاعت پذیری، نزاع با یکدیگر و کینه و بغض دشمن از فرمانده میدان را برای آن برشمرد.

موضوع مباهله میتواند به عنوان یکی از محورهای تقریب مذاهب و اتحاد و همبستگی و انسجام اسلامی، مورد استفاده قرار گیرد و در واقع، مباهله روز رویارویی حق و باطل است.

«برداشت زیبای زمخشری و قاضی بیضاوی از واقعه مباهله»: زمخشری میگوید: «در این قضیه«مباهله» دلیلی است بر برتری اصحاب کساء که هیچ دلیلی اقوی از آن دلیل نیست» بعد میگوید: «برهانی است بر نبوت پیغمبر(ص)»؛ قاضی بیضاوی میگوید: «این قضیه دلیلی است بر دو چیز: یکی بر نبوت ودیگری بر برتری اهل بیت پیامبر اکرم، اصحاب کساء.»

یکی از مهمترین راههای تقریب بین مذاهب اسلامی در مسأله امامت، میتوان توجه به خلافت باطنی و مقامات معنوی حضرت علی (علیهالسلام) و اهل بیت، از کتب شیعه و اهل سنت باشد.

امروز ما باید بدانیم این دشمن ناکام ماندهی در مقابل ملت ایران، نقشهاش چیست. باید بیدار و عالم به زمانه خود باشیم. اگر عرصه و دشمن را بشناسیم، نقشهی دشمن را بدانیم، غافلگیر نخواهیم شد. دشمن شناسی مانع غافلگیری و همراهی ما با دشمن میشود. دشمن دنبال سخنگو برای چینش پازل خود است، مواظب باشیم کلام ما مکمل و مؤید اهداف دشمن قرار نگیرد.

آلوسی در ذیل آیه 42 سوره آل عمران مینویسد: مراد از «عَلى نِساءِ الْعالَمين» برتری حضرت مریم بر زنان زمان خودش است، نه برتری وی بر همه زنان، زیرا سرور زنان اهل عالم فاطمه (س) است. ابن عباس از پیامبر (صلی الله علیه و آله) روایت کرد، که فرمود: چهار زن هستند که سرور زنان زمان خودشان هستند. و برترین این چهار زن فاطمه (س) است.

برخی از معاندین اهل بیت میگویند اگر آیه مباهله در حق اهل بیت نازل شده است چرا خداوند به جای اطلاق کلمه «نسائنا» و «انفسنا» نام حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) را ذکر نکرد؟ در پاسخ میگوییم: خداوند با این کار فضیلتی را برای آنان ثابت کرد.

زمخشری از علمای اهلسنت مدعی است که ظاهر آیه 67 سوره انفال بر صدور اشتباه از پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآله) دلالت دارد. این در حالی است که سرزنش این آیه بر پیروان آن حضرت جاری است، زمانی که پیش از پیروزی کامل، اسیر گرفتند.

با توجه به جمع بودن فراز "وَ الَّذِينَ ءَامَنُواْ" در آیه ولایت، استدلال بر انحصار سرپرستی امام علی (علیهالسلام)، زیر سوال میرود. پاسخ این شبهه این است که امکان استفاده از لفظ جمع و اراده مفرد مورد پذیرش قرار گرفته است. در این آیه نیز بر طبق اعتراف علمای اهلسنت، قرینه بر استفاده از لفظ جمع و اراده مفرد جاری است.

بخشی از آیات قرآن کریم دربردارنده ویژگیهای پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآله) است. آیه 42 سوره توبه نیز از این امر مستثنی نبوده و به اذن پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) برای عدم ورود منافقین به جنگ تبوک پرداخته است. برخی با بهانهجویی در صدد تنقیص پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) با توجه به این آیه هستند که صحیح نیست.

آیه 23 سوره شوری یا همان آیه مودت بر لزوم محبت ورزیدن بر اهلبیت دلالت دارد. برخی با اتکا بر روایت ضعیف، کلمه قربی در این آیه را بر معنای تقرب به خداوند حمل کرده و محبت ورزیدن به اهلبیت را زیر سوال میبرند. این در حالی است که کتب لغت قربی را به معنای خویشان دانسته است.

اهلسنت معتقدند که شیعیان در استدلال به آیه ولایت (55 سوره مائده) به سیاق آیات توجه نداشته و از این روی دلیل ایشان ناقص است. این در حالی است که با گذاشتن تکههای پازل کنار هم و گفتار اهلسنت، سیاق آیات بر تثبیت ولایت امیرمومنان دلالت دارد.

تهمت صفت زشت و ناپسندی است که در دین اسلام جزء گناهان کبیره قلمداد شده است، و در حقیقت نوعی دروغ توأم با غیبتی است که شخص در نبود غیبت شونده، آن را بیان میدارد، اما حقیقت ندارد، که در این صورت ظلمی است که در حق کسیکه مرتکب گناهی نشده بیان گردیده است و در دین اسلام شدیداً نهی شده است.