دشمن شناسی و عالم بودن به زمانه، دو رکن اصلی بصیرت

  • 1400/03/22 - 08:13
امروز ما باید بدانیم این دشمن ناکام مانده‌ی در مقابل ملت ایران، نقشه‌اش چیست. باید بیدار و عالم به زمانه خود باشیم. اگر عرصه و دشمن را بشناسیم، نقشه‌ی دشمن را بدانیم، غافل‌گیر نخواهیم شد. دشمن شناسی مانع غافلگیری و همراهی ما با دشمن می‌شود. دشمن دنبال سخنگو برای چینش پازل خود است، مواظب باشیم کلام ما مکمل و مؤید اهداف دشمن قرار نگیرد.
بصیرت با دشمن شناسی حاصل می شود

پایگاه جامع فرق‌، ادیان و مذاهب_ مواظب باشیم خواسته یا ناخواسته، در زمین دشمن به نفع دشمن بازی نکنیم؛ کلامی را نگوییم که پازل دشمن کامل شود. وسیله و مهره میدان فریبکاری دشمن قرار نگیریم. در همین رابطه، مواضع و نصایح اسلام، شفاف سازی کرده است. به‌خصوص  برای علمای اسلامی (شیعه و سنی) که سنگر و پناهگاه فکری و فرهنگی مردم هستند، خطا و بی‌بصیرتی آن‌ها ملتی را گمراه می‌کند. یک عالم دینی با بصیرت که الحمدلله در بین شیعه و اهل سنت، کم هم نیست؛ باید در کلامش احساسی و ساده نباشد، هر شایعه‌ای را دامن نزند. مصلحت‌سنجی و اولویت‌بندی کند. ابزار و آلت دست دشمن قرار نگیرد؛ به اسم دلسوزی و دفاع از حقوق مردم اهل سنت، هر حرفی را نزند. قرآن کریم می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ.[حجرات/6] ای مؤمنان! هرگاه فاسقی خبری برای شما آورد، تحقیق کنید، مبادا از روی نادانی به قومی رنجی رسانید و سخت از کار خود پشیمان گردید.»
در طول تاريخ، انبيا با مردم و اجتماعاتى روبرو بوده‌اند كه به انواع بيمارى‌هاى اجتماعى و اخلاقى مبتلا بوده‌اند و حتّى امروز با آن همه پيشرفت‌هاى مهمى كه در زندگى بشر شده است، هنوز آن بيمارى‌ها به قوّت خود باقى است. بيمارى‌هايى هم‌چون تقليد كوركورانه از نياكان و پيروى از عادات، و آداب و رسوم خرافى، پيروى از خيالات، شايعات، پيش‌گويى‌ها و رؤياهاى بى‌اساس، داورى و موضع‌گيرى بدون علم، ستايش يا انتقاد بدون علم، و نوشتن و گفتن بدون علم. دارويى شفابخش براى همه آن بيمارى‌ها، تحقيق و بررسى است كه در اين آيه آمده است. اگر جامعه، اهل دقّت و تحقيق و بررسى باشد، همه‌ى اين آفات و بلاهاى اجتماعى، يكسره درمان مى‌شود.

اسلام درباره‌ى چگونگى سخن و نقل خبر، تأكيدهاى فروانى كرده است، از جمله:
الف) قرآن از كسانى‌كه هر خبرى را مى‌شنوند و نسنجيده آن را نشر مى‌دهند، به شدّت انتقاد كرده و مى‌فرمايد: خبر را به اهل استنباط عرضه كنيد و اگر حقّانيّت آن ثابت شد، آن‌گاه آن را پخش كنيد.
«وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ ۖ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَىٰ أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ ۗ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلًا.[نساء/83] و (منافقان) چون امری به آنان برسد که باعث ایمنی یا ترس (مسلمین) است (و باید پنهان داشت) آن را منتشر می‌سازند، در صورتی‌که اگر آن را به رسول و به صاحبان حکم که از خودشان هستند، گزارش می‌دادند؛ همانا آنان که اهل بصیرتند در آن واقعه، صلاح‌اندیشی می‌کردند، و اگر نه این بود که فضل خدا شامل حال شماست، همانا به جز اندکی، همه شیطان را پیروی می‌کردید.»
ب) قرآن براى كسانی‌كه با پخش اخبار دروغ، در جامعه دغدغه ايجاد مى‌كنند، كيفرى سخت معيّن فرموده است.
«لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لا يُجاوِرُونَكَ فِيها إِلَّا قَلِيلًا.[احزاب/60] اگر منافقان و كسانى‌كه در دل‌هايشان بيمارى است و آنان كه در مدينه شايعه پراكنى مى‌كنند (از كارشان) دست بر ندارند، حتماً تو را بر ضّد آنان مى‌شورانيم، آن‌گاه جز مدّت كوتاهى نمى‌توانند در كنار تو در اين شهر بمانند.»

رکن دوم بصیرت افزایی، دشمن شناسی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «حَسْبُ الْمَرْءِ ... مِنْ عِرْفَانِهِ عِلْمُهُ بِزَمَانِهِ.[1] برای معرفت و آگاهی انسان این کافی است که عالم به زمان وروزگار خود باشد.»
هم‌چنین در این زمینه، امام صادق (علیه‌السلام) نیز می‌فرمایند: «العالم بزمانه لا تهجم علیه اللوابس.[2] کسی‌که نسبت به زمان خود آگاه باشد، لغزش‌ها بر او هجوم نمی‌آورند.»
آگاهی و دانش عمیق و نافذ و کارساز، تنها در پرتو تجزیه و تحلیل حوادث و رویداد‌ها و رسیدن به ریشه‌ها و علت‌های آن‌ها به دست می‌آید و انسانی که نسبت به رخدادها تحلیل درست و روشنی ندارد و از علل و اسباب آن‌ها ناآگاه است، آگاهی او سطحی و متزلزل است و به خوبی از زمانه و اوضاع آن آگاهی ندارد و بنابراین ممکن است در امور و تحولات پیچیده اجتماعی و سیاسی، دچار ساده اندیشی و سطحی‌نگری گردد و در دام شبهات و انحرافات گرفتار خواهد شد.

پی‌نوشت: 

[1]. بحارالانوار، علامه مجلسی، مؤسسة الوفاء، ١٤٠٣ هـ.ق، ج75، ص81.
[2]. بحارالانوار، علامه مجلسی، مؤسسة الوفاء، ١٤٠٣ هـ.ق، ج78، ص269، ح109.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.