یکی از نمادها و جلوه‌های دشمنی وهابیت با حضرت علی (علیه السّلام)، اعتقاد به نظریه تثلیث خلفا، تبلیغ و انتشار آن در میان جامعه اسلامی و مسلمانان است. اساس و ریشه این تفکر به عبدالله بن عمر بن خطاب برمی‌گردد که با نقل روایتی نظریه تثلیث خلفا را پایه‌گذاری کرده و ابن‌تیمیه حرانی حنبلی در راستای تنقیص حضرت علی (علیه السّلام) نظریه تثلیث خلفا را تبلیغ کرده و معتقد بود بعد از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، ابوبکر، عمر و عثمان به عنوان خلیفه بر مسلمانان خلافت کرده و شخص دیگری به خلافت نرسید. وی دوران خلافت حضرت علی (علیه السّلام) را دوران فتنه دانسته و با دفاع از امویان، معاویه را خلیفه چهارم مسلمانان معرفی می‌کند.

این در حالی است علمای بزرگ اهل‌سنت همچون محمد بن ادریس شافعی، یحیی بن معین، علی بن جعد، نظریه تثلیث خلفا را نپذیرفته‌اند و آن را مخالف اعتقادات اهل‌سنت دانسته‌اند و در مقابل آن موضع‌گیری کرده و یا به توجیه آن پرداخته‌اند که در این مقاله به سه مورد از آنها اشاره می‌نماییم. محمد بن ادریس شافعی پیشوای فقهی شافعیه معتقد است تمامی صحابه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و تابعین، حضرت علی (علیه السّلام) را پس از عثمان، از بقیه صحابه برتر و افضل می‌دانستند.[1]

- یحیی بن معین یکی از علمای بزرگ اهل‌سنت، حضرت علی (علیه السّلام) را از عثمان برتر می‌دانست و آن حضرت را خلیفه چهارم مسلمانان می‌دانست و می‌نویسد: تمامی پیشوایان اهل‌سنت نیز آن حضرت را خلیفه چهارم مسلمانان می‌دانستند. وی به کسانی که حضرت علی (علیه السّلام) را خلیفه مسلمانان نمی‌دانستند، شدیدا حمله کرده و آنان را جزو اهل‌سنت نمی‌داند.[2]

- علی بن جعد یکی دیگر از شخصیت‌های بزرگ اهل‌سنت نیز با حدیث عبدالله بن عمر و نظریه تثلیث برخورد کرده و در مقابل آن موضع‌گیری کرده است. هنگامی که در حضور او این حدیث از عبدالله بن عمر قرائت شد، ناراحت شد و شدیدا به عبدالله بن عمر اعتراض کرد.[3]
همانطور که می‌بینید بزرگانی از برادران اهل سنت نظری بر خلاف ابن تیمیه داشته و دشمنی امیر المومنین علی (علیه السلام) در عبارت ابن تیمیه و امثال او بر خلاف آنچه از محبین او از فرق اسلامی نوشته و بیان شده؛ مشهود است.

پی‌نوشت:

[1]. «أجمع الصحابة و أتباعهم علی أفضلیة أبی بکر، ثمّ عمر، ثمّ عثمان، ثمّ علی.» فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، دار الریان للتراث، قاهره، ج 7، ص 21.
[2]. «من قال: أبوبکر و عمر و عثمان و علیّ و عرف لعلیّ سابقته و فضله فهو صاحب سنّة و من قال: أبوبکر و عمر و علی و عثمان و عرف لعثمان سابقته و فضله... .» الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ابن عبدالبر قرطبی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ج 3، ص 213.
[3]. تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ج 11، ص 363.