پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ معنویت خالی از هر قیدی یک حالت و وضعیت وجودی در انسان است که توجه به حقیقت و امر متعال و غایت هستی است. تسلیم بودن و پذیرش این حقیقت متعال، ویژگی بعدی یک انسان معنوی است. ویژگی بعدی این انسان، تلاش برای رسیدن به این حقیقت متعال و لازمه‌ی این تلاش انجام افعال ارادی است.

فرد معنوی ایمان به یک حقیقت متعال که امری غیبی است را دارد؛ لذا برای رسیدن به آن، اعمال متناسبی را انجام می‌دهد. افرادی که دچار معنویت‌های نوپدید می‌شوند، دارای وضعیت معنوی فوق هستند؛ یعنی از درون می‌یابند که یک حقیقت متعال غیبی وجود دارد و برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند. این افراد در مسیر رشد و معنویت هستند، ولی اشکال کار در آنجا است که آنان مصداق این حقیقت متعال را اشتباه فهمیده‌اند. مصداق حقیقت متعال واجب‌الوجودی است که در اسلام، الله تعالی نامیده می‌شود. بنابراین، افرادی که معنویتی صحیح دارند، مصداق حس درونی خود را در عالم خارج به درستی تشخیص دادند و اسلام را پذیرفته‌اند.

اسلام طبق آیه فطرت[1]و متناسب با اقتضای نوع سرشت انسان نازل شده است. فطرت یعنی نوع خلقت انسان و این نحوه خلقت با گرایش الهی است.

معنویت حالتی است که در همه بشر وجود دارد و این معنویت زبان مشترک تمامی بشر است. پیامبر اسلام در هزار و چهارصد سال قبل  با ارایه دین اسلام، به این حس معنوی اشاره نمودند و این وضعیت را ویژگی روح انسان دانسته  و روش سالمِ نگهداری روح انسان و سلامت معنوی را بیان کردند. انسان عصر حاضر زبان تفهیم و تفهم خاص خود را دارد، با انسان عصر جدید باید به زبان خودش صحبت کنیم؛ باید بتوانیم ادبیات و قالب ارایه آموزه های دینی به زبان مخاطب عصر حاضر را تهیه و ارائه کنیم تا نه‌تنها مخاطب ایرانی خلأ معنوی خود را پر کند، بلکه از این ظرفیت عظیم برای گفتگو با سایر ملل و ادیان و مکاتب بهره برده و آنان را به سمت کلمه‌الحق (الله تعالی) و سبک زندگی معنوی دعوت نماییم.

اگر بتوانیم آموزه‌های دینی خود را با ارائه متناسب زمانه عرضه کنیم، دو موفقیت به‌دست خواهیم آورد: اولاً به تشنگان حقیقت، آب گوارای معنویت اسلامی خواهیم چشاند و ثانیاً با این عمل از انفعال در حوزه معنویت خارج می‌شویم و بستر گرایش به معنویت‌های نوظهور (خلأ معنوی) را نابود می‌کنیم. معنویت فعال ارائه شده با پشتوانه وحی است. یک نمونه معنویت اسلامی، معنویت استکبارستیز و مبارزه با ظلم در همه نقاط جهان است که امروزه طرفداران بسیاری پیدا کرده است. حمایت از مردم مظلوم جهان به‌ویژه مردم غزه در فلسطین - با اینکه هزینه‌های زیادی بر حاکمیت جمهوری اسلامی ایران وارد کرده - باعث شده که این رفتار نظام اسلامی که منبعث از معنویت اسلامی است منجر به  شیعه شدن افرادی از ادیان و ملل دیگر شود و به علت حمایت ایران از مظلومین، حس مشترک معنوی بین این افراد و آرمان‌های انقلاب ایجاد شده و این نوع معنویت در حال صدور به اقصی نقاط جهان است.

پی‌نوشت:
[1]. قرآن کریم، سوره روم، آیه 30؛ «فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ»؛ «به یکتا پرستی روی به دین آور فطرتی است که خدا همه را بدان فطرت، بیافریده است و در آفرینش خدا تغییری نیست دین پاک و پایدار این است ولی بیشتر مردم نمی دانند.»

محمد جواد نصیری