پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از اشکالات اساسی آموزه های فرقه اهل حق، سرگردانی پیروان این فرقه در انجام این آموزه ها می باشد. این مشکل را می‌توان در علت های زیر جستجو کرد:

مهم ترین علت را می‌توان در سرّ مگو بودن این باورها دانست.(1) بزرگان و پیران فرقه اهل حق به دلیل اعتقاد به  به سرّ مگو بودن عقاید و باورهای این فرقه سعی بر مخفی نگه داشتن باورها و مناسک آئینی این فرقه داشته و علم به آنها را منحصر به برخی از افرادمی دانند و دیگران به آن ها دسترسی ندارند و اکثر اهل حق حتى اسم کتاب‌های خود را نمی‌دانند و از محتوای آنها بی خبرند.

از طرفی نیز کتاب‌ها و آثار مهم و معتبر اهل حق بسیار قدیمی می باشند. به عنوان مثال، کتاب نامه سرانجام یا کلام سرانجام که از مهم ترین کتب این فرقه محسوب می گردد، حدود ۷۰۰ سال پیش نوشته شده است و به زبان بسیار دشوار کردی اورامی نوشته شده اند(2) که تنها برخی از کلام خوانها می‌توانند آنها را بخوانند و بفهمند؛ به همین دلیل، بسیاری از پیروان که از کلام دانان و کلام خوانان به دور هستند، شناخت دقیقی از محتوا و مفهوم این مکتوبات ندارند.

نوشته ها و کلام های اهل حق دربردارنده مطالب ضد و نقیضی است که قضاوت و فهم دقیق این آموزه ها را برای خوانندگان آنها خصوصاً برای نسل جدید، مشکل می کند؛ از نمونه های اختلاف و تضاد درون متنی کتب اهل حق می توان به مباحث خدا شناسی اشاره کرد که از طرفی هم اعتراف به یگانگی خداوند نموده و هم در آن عقیده به مظهریت و حلول وجود دارد.(3)

فقدان کتابی که در بردارنده همه احکام مذهبی و عبادی فردی و اجتماعی باشد، در این فرقه مشهود است و نوشته های موجود، صرفاً احکامی کلی و مبهم  را بیان نموده که پاسخگوی نیازهای معاصر نیست و این خود زمینه های رویگردانی مخاطب از این منابع را به دنبال دارد.

بسیاری از آموزه های این فرقه ریشه در افسانه و اسطوره سازی ها داشته و مبنای عقلی و شرعی مستحکمی نداشته که با ارتقای سطح آگاهی مخاطبان و پیروان، این آموزه ها از باورپذیری کمتری برخوردار می باشند و عامل مهمی برای شریعت گریزی و اباحه گری پیروان این فرقه می باشد.

تضادهای فکری حاصل از نظریه های متضاد در این فرقه تحیر و سرگردانی برای پیروان را به دنبال دارد. از طرفی بزرگان این فرقه به بهانه رسیدن به مرتبه حقیقت، اهل حق را بی نیاز از شرایع و تکالیف ادیان آسمانی از جمله اسلام می دانند(4) و از طرفی دستور به گرفتن روزه و انجام نیاز به جای نماز را مطرح کرده اند؛ حال برای پیروان سوال است که اگر از مرحله شریعت عبور کرده و مرحله حقیقت رسیده اند، چرا باید ملتزم به انجام این اعمال ابداعی از جمله سرسپاری شوند؟

پی نوشت:

(1). نامه سرانجام، صفی زاده، صدیق، ص188

(2). بررسی تحلیلی فرقه اهل حق، حسینی، سید حسین، ذکری، ص 156

(3). همان

(4). شاهنامه حقیقت، جیحون آبادی نعمت الله ، جیحون ، 1373، ص 20