پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اصول اخلاقی مسلک اهل حق بر چهار اصل، استوار است که در دفاتر و کلام آیینی یارسان از آن به "ارکان چهارگانه آیین یاری" تعبیر شده است و بنا بر دستور آیینی اهل حق تمامی سرسپردگان این فرقه باید به آنها پایبند باشند.(1) این چهار رکن در مقدس‌ترین متن درون آیینی اهل حق به لفظ کردی آمده است :

یاری چــوار چیون بــاوری و جا           پاکی و راستـــــــی، نیستـــــی و ردا.(2)

ترجمه: پیروان یارسان(اهل حق) چهار چیز را باید به جا آورد،  پاکی و راستی و نیستی و ردا.

همان گونه که بیان شد یکی از ارکان آیین اهل حق پاکی است. مراد از پاکی در این آیین، پاکی باطنی و جلا یافتن روح سالک است برای حصول اشراق نور حقانی. یارسان اهمیت قابل ملاحظه ای برای تزکیه نفس و پاکی درون انسان قائل است و در بارۀ رکن پاکی، به معنای وسیع آن، در پندار و گفتار و کردار و از همه مهم تر در قلب سالک راه حقیقت، تعلیم می دهد و هر فرد اهل حقی باید ظاهر او اعم از جسم، لباس، مکان و کسب و کارش  و باطن وی یعنی افکار و گفتار او از هر حیث و جهت و به هر اسم و رسم پاک باشد(3) چرا که آدمی وقتی به تزکیه درون پرداخت و گرد و غبار آن را زدود، قلب صیقل پیدا کرده و زمینه اشراق نور حقانی را به دنبال دارد. از این نگاه، طهارت باطنی به معنای غسل حقیقی است. با غسل حقیقی روح و قلب سالک صیقل یافته و مجلای تجلی و تابش نور و اشراق حقانی قرار می گیرد؛ بر همین اساس کتاب «یارِ وریا» به نقل از کلام دورۀ قوشچی می گوید:

حقین جمالین او گورر آیینه سی پاک اولا             قرانقولون اونادور کی گوز کیسینون پاسی وار. (4)

ترجمه: اولین شرط رسیدن به دیدار حق، پاکیِ جان و تن و زدودن آیینه ی قلب انسان از ناپاکی ها و گناهان، اولین شرط رسیدن به دیدار حق است.

پاکی، در فرقه اهل حق نیز به عنوان یکی از ارکان این فرقه مورد توجه واقع شده اما نظر پیروان این فرقه در این خصوص به چند نکته معطوف می داریم:

اولا این اصل به شیوه ای بسیار کلی و عام بیان شده و در تمام ادیان الهی نیز ذکر شده است و صرف شعار بودن، نمی تواند سالک راه حقیقت را به مصادیق پاکی و راه های تحصیل آنها از حیث نظری و عملی، راهنمایی و دلالت نماید.

دوم اینکه آیا پاکی، با صرف ادعای تحصیل آن بدون بهره گیری از هدایت های نورانی بخش و انسان‌ساز قرآن کریم و معصومین (علیهم السلام) تا چه میزان می تواند امکان پذیر باشد؟

سوم اینکه باورهای اهل حق تا چه حد توانسته با این اصل مطابق باشد؟ این در حالی است که افکار باطل و ناپاک مانند تناسخ و حلول، در اندیشه دینی اهل حق نهادینه شده و این(تناسخ) خود رکن پاکی اندیشه و افکار را مخدوش می نماید.

پی نوشت:

(1).برهان الحق، الهی، نورعلی، جیحون، ص 22

(2). همان ، به نقل از کلام سرانجام ، دفتر هشتم

(3). همان، ص23

(4). یار وریا، حسینی و آژنگ، سید محمد و سید حشمت ،1364 ، عراق، سلیمانیه، انستیتو کرد، چاپ اول،ص89