پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ واقعه غدیرخم به عنوان بزرگترین اجتماع سرنوشت ساز، به هدف تعیین جانشینی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شناخته می‌شود. این مسئله یکی از مهمترین مسائلی است که اکثر مسلمانان بعد از وفات رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از نص آن اعراض کردند؛ آن را انکار کرده یا به فراموشی سپرده‌اند.
در حالی که بزرگانی از اندیشمندان اهل سنت، در معتبرترین کتابهای خود آن را آورده‌اند و به آن معترفند؛ لکن در میان این عالمان با انصاف، عده‌ای متعصب و تندرو نیز هستند که تلاش می‌کنند تا اذهان را به سمت و سوی دیگری مشغول کرده تا به اهداف خود برسند.

مهمترین راهبردهای فرار از این واقعیت از همان زمان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شروع شد و تا عصر کنونی ادامه دارد؛ راهبردهایی از قبیل ایجاد تشکلهایی در طول مسیر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در هنگام برگشت از حج و طراحی توطئه، مثل رم دادن شتر تا بهانه تراشی‌هایی چون نبودن علی (علیه‌السلام) در جحفه، قبول نداشتن خطبه حضرت در آنجا، ایجاد تردید و تشکیک در متن، سند و دلالت حدیث غدیر و ... .
و در عصرکنونی نیز افراد متعصب وهابی، مانند عثمان خمیس که در دانشگاه اسلامی محمد بن سعود ریاض درس خوانده است، علاوه بر ضعیف شمردن حدیث غدیر می‌گوید: «در منابع دیگری از اهل سنت كه حدیث غدیر آمده است، فقط عبارت (من کنت مولاه فعلی مولاه) آمده است و ادامه آن (اللهم وال من والاه ...) از بافته‌های شیعه و اهل بدعت است که از این حدیث، جانشینی بلافصل علی بن ابی‌طالب را استنباط می‌كنند و «مولی» را كه به معنای ناصر و دوست است، به معنای اولی به تصرف می‌دانند.»(1)

این در حالی است كه حدیث غدیر بین شیعه و سنی، متواتر بوده و در كتابهای تاریخی و حدیثی اهل سنت، فراوان از آن یاد شده است؛ به عنوان نمونه در کتب اهل سنت مانند سنن ترمذی،(2) مسند احمد بن حنبل،(3) سنن نسائی،(4) سنن ابن ماجه،(5) السنه ابن ابی عاصم،(6) مسند بزار،(7)، صحیح ابن حبان(8) و ... این حدیث نقل شده و مؤلف یا محققین این کتب، به صحت این حدیث اعتراف کرده‌اند.

در مورد شبهه ای که نسبت به فراز دوم حدیث که مشتمل بر دعای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نسبت به دوستان حضرت علی (علیه‌السلام) و نفرین در حق دشمنان حضرت است نیز باید گفت که بزرگان اهل سنت از جمله جمال الدین عبدالله بن یوسف بن محمد زیلعی، ابن حبان، حاکم نیشابوری و ... این حدیث و دعای پایانی آن را صحیح می‌دانند.
زیلعی در این خصوص می‌نویسد: «ذكر این حدیث به خاطر دعای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مورد علی (علیه‌السلام) است كه فرمود: (اللهم عاد من عاداه ... .)»
زیلعی در ادامه می‌نویسد: «من می‌گویم: این حدیث پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از زید بن أرقم (صحابی)، براء بن عازب (صحابی)، سعد بن أبی وقاص (صحابی)، طلحة بن عبیدالله (صحابی)، أبوسعید خدری (صحابی) و أبوهریره (صحابی)، أنس بن مالک (صحابی)، ابن عمر (صحابی)، جریر بن عبدالله بجلی (صحابی)، جابر بن عبدالله (صحابی)، حذیفه بن أسید غفاری (صحابی) و حبشی بن جناده (صحابی) روایت شده است ... و در كتاب الموالات حافظ ابن عقده، جماعت دیگری از صحابه را یافتم كه ابن عقده این حدیث را از آنان نقل کرده است.»(9)

پی‌نوشت:
1. خمیس، عثمان، نگرشی نو به تاریخ صدر اسلام، ترجمه اسحاق دبیری، تهران، حقیقت، ص218.
2. ترمذی، ابوعیسی محمد بن عیسی، سنن ترمذی، شركة مكتبة ومطبعة مصطفى البابی حلبی، ج5، ص633.
3. احمد بن حنبل، مسند احمد، مؤسسة الرسالة، 1421 ق، ج32، ص56 و ج38، ص32، 59، 133، 159، 193، 541.
4. نسائی، احمد بن شعیب، سنن الکبری، مؤسسه الرسالة، ج7، ص410 و ص438 - 443.
5. محمد بن یزید قزوینی، سنن ابن ماجه، مکتبة المعارف، ریاض، ص36. (البانی حدیث را صحیح خوانده است.)
6. ابن ابی عاصم، السنة لابن أبی عاصم ومعها ظلال الجنة للألبانی، المکتب الاسلامی، 1400 ق، ج2، ص604 - 610، باب من کنت مولاه. (البانی: وهو حدیث صحیح غایة. السنة، ج2، ص566.)
7. بزار، أبو بكر أحمد بن عمرو بن عبدالخالق، مسند بزار (البحر الزخار)، مكتبة العلوم والحكم، مدینه، ج2، ص235؛ ج3، ص34 و ج4، ص41. (هیثمی: «رواه البزار ورجاله ثقات.» مجمع الزوائد، ج9، ص107.)
8. ابن حبان، ابوحاتم محمد بن حبان بستی، الإحسان فی تقریب صحیح ابن حبان، مؤسسة الرسالة، 1408 ق، ج15، ص376. (شعیب الأرنؤوط ذیل حدیث می‌نویسد: إسناده حسن، رجاله ثقات رجال الشیخین، غیر فطر بن خلیفة وهو صدوق.)
9. تخریج الأحادیث والآثار الواقعة فی تفسیر الكشاف للزمخشری، جمال الدین عبدالله بن یوسف بن محمد زیلعی، ج2، ص234 الی 244، دار ابن خزیمة، ریاض.