از عمده ویژگی‌هایی که باعث شکل‌گیری عقاید کلامی مکتب وهابیت گردیده، اخذ به ظواهر آیات و روایات، هم‌چنین نفی هرگونه تفسیر و تأویل در باب فهم معانی آن‌ها است. از جمله اتهاماتی که از سوی وهّابیت در مبحث زیارت قبور به شیعه وارد می‌شود، تهمت شرک و قبرپرستی است.
در پاسخ باید گفت: در قرآن کریم، اصل زیارت به نحوی مورد اشاره قرار گرفته است: آن‌جا که می‌فرماید: «وَ لا تُصَلِّ عَلي‏ أَحَدٍ مِنْهُمْ ماتَ أَبَداً وَ لا تَقُمْ عَلي‏ قَبْرِهِ إِنَّهُمْ کَفَرُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ ماتُوا وَ هُمْ فاسِقُونَ[توبه/84] هرگز بر مرده هیچ‌یک از آنان، نماز نخوان! و بر کنار قبرش، (برای دعا و طلب آمرزش) نایست! چرا که آن‌ها به خدا و رسولش کافر شدند و در حالی‌که فاسق بودند، از دنیا رفتند!» با توجه به آیه فوق، نهی از نمازخواندن بر جنازه منافقان و به زیارت قبور آنان رفتن، بدان معناست که اصل این دو عمل با صرف نظر از موارد خاص، به خودی خود امری جایز بوده، امّا پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مواردی خاص، از این کار منع گردیده، در حالی‌که اگر اصل این عمل حتّی برای مسلمانان جایز نمی‌بود، نیازی به نهی از آن در خصوص منافقان و یا کافران وجود نمی‌داشت. آلوسی بغدادی در تفسیر روح المعانی درباره این آیه می‌گوید: «مراد از آیه شریفه آن است که بر قبور منافقان، نه برای دفن و نه برای زیارت حاضر مشو!»[1] بدان معنا که آلوسی حضور کنار قبور منافقان برای دفن و زیارت آن را، مورد نظر آیه شریفه در نهی قرار داده، نه هر شخص دیگری از مسلمانان.
هم‌چنین در رابطه با آثار تربیتی زیارت قبور در روایتی از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمده است: «قبلاً شما را از زیارت قبور نهی کرده بودم، امّا قبور را زیارت کنید که موجب رقّت قلب شده، اشک را جاری ساخته و آخرت را به یاد انسان می‌آورد.»[2] و یا در سنن ابن ماجه قزوینی آمده است: «قبلاً شما را از زیارت قبور نهی کرده بودم، امّا قبور را زیارت کنید که موجب دوری از دنیا‌طلبی و یاد آخرت می‌گردد.»[3] هم‌چنین مسلم در صحیح خود آورده است: «قبور را زیارت کنید که یادآور مرگ است.»[4]
نکته‌ای که در روایات فوق به چشم می‌خورد، نهی از زیارت قبور در برهه‌ای از زمان و جواز آن در برهه‌ای دیگر است که می‌تواند انگیزه‌های مختلفی برای آن وجود داشته باشد، ازجمله: وجود فراوانی مشرکانی در میان اموات در سال‌های آغازین اسلام و منع از جواز زیارت قبور آنان، احتمال تضعیف روحیه جهادی سپاه اسلام به هنگام زیارت قبور شهدای میدان نبرد. طبعاً با گذشت این دوره نه تنها می‌تواند موانع یاد شده برطرف گردیده باشد، بلکه آثار مثبتی برای زیارت قبور جایگزین شده باشد.

پی‌نوشت:

[1]. روح المعانی فی تفسیر القرآن، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج 10، ص 155. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، دار الکتب العلمیة، بیروت، ج 15، ص 272.
[3]. سنن ابن ماجه، دار الفکر، بیروت، ج 1، ص 501. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. صحیح مسلم، مسلم، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج 2، ص 975. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.