متن مقاله
جریان‌های سلفی به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند: در یک تعریف کلی می‌توان سلفی‌گری را به چهار قسم، سلفی‌گری تکفیری،[1] سلفی‌گری تبلیغی،[2] سلفی‌گری اصلاحی و سلفی‌گری سیاسی[3] تقسیم کرد که تعریف برخی گذشت؛ اکنون به تعریف سلفی‌گری اصلاحی می‌پردازیم.
سلفی‌گری اصلاحی با دیگر جریان‌های سلفی ذاتاً متفاوت است. سلفی‌گری اصلاحی در پاسخ به این پرسش شکل گرفت که چرا جهان اسلام در قرن‌های گذشته و دوران معاصر به کشورهایی عقب‌مانده و ضعیف تبدیل شده‌اند، در حالی‌که گذشته بسیار درخشانی داشته‌اند.
پیروان سلفیه اصلاحی در پاسخ به این پرسش علت‌های عقب‌ماندگی جهان اسلام را، فراموشی میراث اسلامی و عمل نکردن به تعالیم اسلامی بیان کرده‌اند. هدف این گروه، نه ایجاد اختلاف و دامن زدن به فرقه‌گرایی بلکه تقریب و هم‌گرایی جهان اسلام بود. از این رو به این گروه مصلحین نیز گفته می‌شود. بنابراین مراد این گروه از بازگشت به سلف، نه بازگشت به مواضع و کارهای صحابه و تابعین و تابع تابعین، بلکه بازگشت به اصول و فرامین اسلام است، که در کتاب و سنت آمده است.[4]
از شخصیت‌های بزرگ این گروه می‌توان به علامه اقبال، سید جمال الدین اسد آبادی، محمد عبده، شیخ شلتوت اشاره کرد. سید جمال الدین اسد آبادی سفرهای مختلفی به کشورهای اسلامی با مذاهب گوناگون داشت و همیشه تأکید می‌کرد که باید در برابر استکبار متحد و یکپارچه بود و اقدامات مفیدی را نیز انجام داد.[5]
محمد عبده نیز در راه وحدت قدم‌های مهمی برداشت و حتی فتوا به تجویز اقامه نماز به امام مذهب دیگر داد، زیرا وی معتقد بود که شرط در نماز، اسلام و صحت نماز است و اگر کسی این دو شرط را داشت، از هر دین و مذهبی که باشد می‌توان پشت سر او نماز خواند.[6]
شیخ شلتوت نیز مذهب شیعه را در الازهر به رسیمت شناخت و جواز پیروی اهل سنت از مذهب شیعه را اعلام کرد.[7]
بنابراین جریان سلفیه اصلاحی اختلافی ذاتی با دیگر جریان‌های سلفی دارد. در حقیقت این جریان، سلفی واقعی است و به غلط به جریان‌های تکفیری و فرقه‌گرا، سلفی گفته می‌شود.

پی‌نوشت:

[1]. سلفی‌گری تکفیری.
[2]. سلفی‌گری تبلیغی.
[3]. سلفی‌گری سیاسی.
[4]. علیزاده موسوی، سید مهدی، تبارشناسی و  وهابیت، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1391، ج1، ص102.
[5]. خدمات سید جمال الدین اسد آبادی به جوامع اسلامی.
[6]. تاریخ الاستاذ الامام، ج1، ص611 به نقل از جبرئیلی، محمد صفر، سیری در تکفر کلامی معاصر، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، 1391ش، ص195.
[7]. فتوای شیخ شلتوت بر جواز تقلید سنی از شیعه.