مطلب اجمالی– "دونادون" به معنی: "گردش متوالی روح در هزار و یک بدن"، یکی از عقاید مهم واصلی  و از ارکان آیین یارسان است. که ازلحاظ ماهیت-خروج روح از بدنی بعد از مرگ و ورود آن به بدن دیگر- با "تناسخ" هیچ تفاوتی ندارد.[بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)، ج 1، ص 70] پیروان و سرسپردگان فرقه اهل حق، یکی از حکمت‌ها و دلیل‌های قائل شدن به دونادون را مجازات اعمال و کردار زشت و پاداش کردار نیک می‌دانند و معتقد هستند که: «اگر شخص دست به اعمال پسندیده زده باشد، مسلماً مستحق پاداش و در غیر این صورت مستحق مجازات می‌باشد که در دُون بعدی مجازات یا پاداش مذکور را تا حدود زیادی خواهد دید.»[گلستان یارسان 1"دونادون"، ص 83] بنابراین  پیروان فرقه اهل حق بر این باور هستند که انسان هزار و یک جامه عوض می‌کند و با گردش در جامه‌ها و جسم‌های مختلف جزای و یا پاداش اعمال گذشته خود را می‌بیند. [همان، صص 84-83]
حال از پیروان و سرسپردگان آیین یاری سؤال می‌شود که: نظریه دونادون، رنج و خوشی اولین انسان را چگونه توجیه می‌کند؟ آیا اولین انسان دون گذشته‌ای داشته است که حال باید طبق آن پاداش یا مجازات شود؟ پاسخ این است که خیر قبل از حضرت آدم (علیه‌السلام) انسانی وجود نداشته است که آدم ابوالبشر (علیه‌السلام) دُون آن انسان بوده باشد بلکه حضرت آدَم (علیه‌السلام) بر طبق اعتقاد ادیان ابراهیمی منشأ تمام انسان‌ها است. ابتدا در بهشت می‌زیست و همسر آدم، حوا بود. چون آدم و حوا، توسط شیطان فریفته شدند و از درخت ممنوعه، میوه‌ای را خوردند، از بهشت اخراج شدند. بنابراین پیروان فرقه اهل حق باید توجه کنند که باور به دونادون که طبق ادله عقلی و نقلی مردود است، به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند رنج و خوشی اولین انسان را توجیه کند.

پی‌نوشت:
رستمی، منصور، بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)، ج 1، چاپ اول، قم، رسالت یعقوبی، 1392، ص 70   
سید محمد، اکبری، گلستان یارسان 1"دونادون"، ص 83، بی‌جا، 1380، صص 84-83