پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از جمله آیاتی که سلفیه جهادی با تمسک به آن حاکمان اسلامی و مردم مسلمان را تکفیر می‌کنند آیه 44 سوره مائده است. علمای سلفیه جهادی می‌گویند: آیه «وَ مَنْ‏ لَمْ‏ يَحْكُمْ‏ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْكافِرُون‏[مائده/44] و آن كسان كه بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است، داورى نكنند كافرند.»دلالت بر کفر حاکمان اسلامی دارد. زیرا حکام کشورهای اسلامی قوانین الهی را اجرا نکرده، بلکه به جای اجرای قانون الهی، قوانین بشری را اجرا می‌کنند.[1] سلفیه جهادی معتقدند: کسانی که به قو انین بین‌المللی یا عرفی عمل کنند یا احکام الهی را کنار بگذارند و یا به هر دلیلی احکام الهی را اجرا نکنند به جنگ  خداوند رفته‌اند. بنابراین چنین افرادی به صورت معین کافر هستند.[2] با این اوصاف، از دیدگاه سلفیه تکفیری همه حکام کشورهای اسلامی کافر هستند؛ زیرا یا حکم الهی را اجرا نکرده‌اند و یا قوانین بشری و پارلمانی را در کشور اجرا کرده‌اند. آنان همچنین معتقدند هر کشوری که حاکم کافر یا مرتد داشته باشد دارالحرب است و بر همه مسلمانان جهاد علیه آن کشور واجب است.[3]
این برداشت سلفی‌های تکفیری حتی با مبانی خودشان نیز نادرست است، زیرا یکی از مبانی آنان حجیت فهم سلف است. به این صورت که سلفیه جهادی بر این باورند که سلف (صحابه، تابعین و تابع تابعین) آیات و روایات را بهتر فهمیده‌اند وفهم آنان حجت است. با این مبنا باید سلفیه جهادی هر چیزی که سلف در ذیل این آیه گفته‌اند را بپذیرد. اما می‌بینیم در این مورد، خلاف مبنا عمل کرده و فهم سلف را نمی‌پذیرند. زیرا ابن عباس که از صحابه پیامبر است در ذیل این آیه می‌گوید: «من جحد ما انزل الله فقد کفر و من اقر به لم یحکم به فهو ظالم فاسق؛ اگر کسی آن چه را خدا نازل کرده انکار کند، کافر است، ولی اگر به آنها اعتقاد دارد ولی به آن حکم نمی‌کند، چنین فردی ظالم و فاسق است».[4] با توصیفی که ابن عباس ارائه کرده است، حاکم در صورتی کافر است که احکام الهی را انکار کند، ولی حکام کشورهای اسلامی اینگونه نیستند، بلکه آن‌ها اگر چه به برخی از احکام اسلامی عمل نکرده و آن را اجرا نمی‌کنند، کافر نیستند، بلکه ظالم و فاسق هستند. بنابراین طبق تفسیری که ابن عباس ارائه داده است، کفر در این آیه به معنای کفر اکبر و خروج از اسلام نیست. اما متأسفانه جریان های سلفی که سنگ سلف صالح را به سینه می‌زنند به جای تمسک به فهم سلف، فهم خود را ترجیح می‌دهند.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. سید امام الشریف، عبدالقادر بن عبدالعزیز، الجامع فی طلب علم الشریف، سایت منبر التوحید و الجهاد، ص885.
[2]. همان، ص898.
[3]. دارالاسلام و دارالکفر از دیدگاه سلفیه جهادی
[4]. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، موسسه الرساله، چاپ اول، ج6، ص166.