مباهله
فخر رازی مفسر بزرگ اهل سنت، در ذیل آیه مباهله می‌گوید: همه مفسران و محدثین متفق‌اند بر اینکه مراد از كسانی كه در مباهله به همراه پيامبر بودند، علی، فاطمه، حسن و حسین (سلام الله علیهم اجمعین) است. سپس با استناد به کلمه «أَبْنَاءَنَا» حسن و حسین را فرزندان پیامبر می‌داند و با استناد به کلمه «أَنفُسَنَا» افضلیت علی (ع) را بر دیگر صحابه می‌پذیرد.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب _ نظر عالم اهل سنت در مورد جریان مباهله، آیه 61 سوره آل‌عمران ....
زمخشری، مفسر اهل سنت در تقدیم «ابناءنا» و «نساءنا» بر «انفسنا» درآیه 61 سوره آل عمران می‌گوید: «خدا در قرآن «ابنائنا» و «نسائنا» را بر «انفسنا» مقدم داشت، یعنی امام حسن عليه السلام و امام حسین عليه السلام و فاطمۀ زهرا عليهاالسلام بر جان پیغمبرصلی الله علیه وآله مقدم شدند و این ها را جلو انداخت که یعنی من فدای شما باشم.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در صحیح مسلم آمده است: «هنگامی که آیه مباهله نازل شد، رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله، علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم‌السلام را فراخواند و فرمود: خداوندا! اینان اهل من هستند».[1]
«رشیدرضا» بر خلاف مفسرین فریقین، آیه مباهله را در فضیلت اهل‌بیت (ع) نمی‌داند و می‌گوید روایات متواتر در شأن نزول این آیه، توسط شیعیان جعل شده و در کتب اهل‌سنت جاسازی شده است. وی در رد فضایل اهل‌بیت (ع) تمام قواعد حدیثی را زیر پا می‌گذارد و طبق این استدلال، باید تمام روایات اهل‌سنت را بی‌اعتبار دانست.
رشیدرضا از مفسرین اهل‌سنت، حضرت زهرا (س) را مصداق عبارت «نسائنا» در آیه مباهله نمی‌داند و می‌گوید، پیامبر (ص) زن داشت و عرب فصیح، «نساء» را بر دختر اطلاق نمی‌كند؛ در حالی که در برخی آیات، این کلمه به معنی دختر در مقابل پسر آمده است.
مباهله یکی از مهمترین دلایل محکم در اثبات خلافت و جانشینی امیرالمومنین (ع) است. خداوند در قرآن کریم هنگام معرفی امیرالمومنین (ع) از ایشان به عنوان نفس و جان پیامبر (ص) یاد می‌کند. بنابراین کسی که شبیه‌‌ترین مردم به رسول خدا (ص) است، لایق حکمرانی بر مسلمانان است. حضور امیرالمومنین (ع) در مباهله برای اثبات و تصدیق رسالت خاتم الانبیاء (ص) بود.
اگر در مباهله طرف رسول خدا (ص)، به جاى زنان یک زن و به جاى انفس دو مرد و به جاى فرزندان دو فرزند حاضر شوند و در طرف مسیحیان نجران تنها مردانى بدون زن و فرزند حاضر شوند، کلام دروغ نیست؛ بلکه مقصود بیان مصداق این الفاظ است، نه معناى لفظ انفسنا.
رشید رضا با وجود تصریح مفسران و محدثان بر اینکه آیه مباهله در حق پنج تن آل کساء نازل شده است، نزول این آیه را در حق اهل بیت (ع) صحیح نمی‌داند؛ او لازمه پذیرش شأن نزول این آیه را فهمیده و با اعتقاداتش در تضاد بوده؛ به همین خاطر به هر صورت ممکن، روایت صحیح و معتبر اهل سنت در شأن نزول آیه را نپذیرفته است.
رشید رضا با وجود تصریح مفسران و محدثان اهل سنت بر اینکه آیه مباهله در حق پنج تن آل کساء نازل شده، نزول این آیه را در حق آنان صحیح نمی‌داند و می گوید: شیعیان با اصرار، این روایات را تکثیر کرده تا جایی که اهل سنت نیز پذیرفتند؛ پاسخ این است که در این صورت به کتب حدیث و تفسیر اهل سنت نمی‌توان اعتماد کرد.
اهمیت واقعه مباهله نزد محدثین و مورخین شیعه و اهل سنت به اندازه ای است که بسیاری از دانشمندان اسلامی به ثبت و ضبط آن پرداخته‌اند. این واقعه مهم سبب شده تا زمان کنونی نیز بسیاری از محققین و پژوهشگران به بررسی آن بپردازند. «اسرار مباهله» به قلم نویسنده محترم «محمد رضا انصاری» یکی از کتاب هایی است که در این زمینه با قلم ساده و زیبا تحریر شده است.
آیه مباهله، فضیلت آشکار اهل بیت (علیهم‌السلام) بر سایرین است که مورد اتفاق شیعه و اهل سنت است؛ مفسران زیادی ذیل این آیه شریفه ضمن تصریح بر اینکه این آیه در شان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) هست، گفته‌اند مراد از نساء، حضرت زهرا (علیها‌السلام) و ابناء، حسنین (علیهما‌السلام) و انفسنا علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) است.
مباهله براى اثبات و روشن شدن حق، پس از اقامه برهان است، و مخصوص زمان پیامبر نیست، بلکه دیگر مؤمنان نیز مىتوانند انجام دهند و مانعی نیست که هر کس با رعایت آداب آن (سه روز تهذیب نفس، روزه و غسل، و رفتن به صحرا در بین‌الطلوعین، لعن کسیکه حق را انکار کرده)، برای اثبات حقانیت خویش در مقابل دشمنان دین بتواند مباهله کند.
«برداشت زیبای زمخشری و قاضی بیضاوی از واقعه مباهله»: زمخشری می‌گوید: «در این قضیه«مباهله» دلیلی است بر برتری اصحاب کساء که هیچ دلیلی اقوی از آن دلیل نیست» بعد می‌گوید: «برهانی است بر نبوت پیغمبر(ص)»؛ قاضی بیضاوی می‌گوید: «این قضیه دلیلی است بر دو چیز: یکی بر نبوت ودیگری بر برتری اهل بیت پیامبر اکرم، اصحاب کساء.»