پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وجود مقدس حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) شخصیتی هستند که در عالم هستی تالی تِلو مادر بزرگوارشان شناخته می‌شوند. اما هرگاه نام مبارک ایشان بر زبان‌ها جاری شود، ذهن عاشقان خاندان اهل بیت (علیهم‌السلام) به جانب رشادت‌های ایشان در واقعه عظیم کربلا می‌رود.
حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) در دوران حیات طیبه‌ی خویش، شاهد ظلم‌هایی بودند که به خاندان رسالت شده بود؛ اما اوج آن ظلم‌ها و بد عهدی‌ها در واقعه‌ی عاشورا و کربلای امام حسین (علیه‌السلام) نمود پیدا کرد.
برای شناخت شخصیت حضرت زینب (سلام‌الله‌عیلها) چند ویژگی ایشان به طور مختصر بیان می‌شود؛ اما باید گفت، این مطالب هیچگاه نمی‌تواند پرده از ماهیت و واقعیت شخصیت حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) بردارد و تنها قطره‌ای از دریای بی‌کران این بانوی گرامی است.

ویژگی اول: علم الهی
مهمترین ویژگی انسان‌ها نسبت به تمام خلقت، اعطای علم از جانب پروردگار عالم است. خدای رحمان در قرآن کریم با بیان اعطای علم به حضرت آدم (علیه‌السلام) در این باره می‌فرماید: «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ * قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ  [بقره/31و32] و خدا همه اسماء را به آدم یاد داد، آنگاه حقایق آن اسماء را در نظر فرشتگان پدید آورد و فرمود: اسماء اینان را بیان کنید اگر شما در ادعای خود صادقید * گفتند: منّزهى تو. ما را جز آنچه خود به ما آموخته‌اى دانشى نيست. تويى داناى حكيم.» این ویژگی، وجه امتیاز خاص حضرات انبیاء و اولیاء الهی نسبت به دیگران است.
حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) با استفاده از محضر حضرات معصومین (علیهم‌السلام) به دریای بی‌کران معرفت و علم تقرب جسته و خود نیز به علامه‌ای بی‌نظیر تبدیل شده است. تا آنجا که امام سجاد (علیه‌السلام) در وصف ایشان فرمودند: «شما به حمدالله عالمه بدون معلم (دانشمند تعلیم ندیده) هستید و فهیمی هستید که کسی چیزی به شما تعلیم و تفهیم نکرده است.»[1]

ویژگی دوم: عبادت و بندگی
قرآن کریم هدف اصلی از خلقت را عبادت پروردگار عالم معرفی می‌کند. هنگامی که بحث خلقت انس و جن در قرآن کریم مطرح می‌شود، عبادت خداوند متعال علت اصلی خلقت معرفی می‌شود. خدای رحمان می‌‎فرماید: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ  [ذاريات/56] من جن و انس را نیافریدم جز برای اینکه عبادت کنند.»
امام سجاد (علیه‌السلام) فرمود: «عمه‌ام زینب در مسیر کوفه تا شام همه نمازهای واجب و مستحب را اقامه می‌کرد و در بعضی منازل به خاطر شدت گرسنگی و ضعف، نشسته ادای تکلیف می‌کرد.»[2]
با بیان این دو ویژگی شاخص از ویژگی‌های بی‌نظیر حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) به عظمت و بزرگی شخصیت این بانوی بزرگوار پی برده می‌شود. امید است که ان‌شاءالله مورد لطف و کرامت و شفاعت حضرتش قرار گیریم.

پی‌نوشت:
[1]. مجلسی، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی - بیروت، چاپ دوم، 1403 هـ، ج45، ص164. «فقال علی بن الحسین ... فهمه غیر مفهمه.»
[2]. بحرانى اصفهانى، عوالم العلوم، مؤسسة إمام المهدى (عج)، قم، چاپ اول، 1413 ق، ج11، ص954. «ان عمتی زینب ... جلوس لشدة الجوع والضعف.»
محمدجواد مهریار