پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ دکتر عبدالکریم سروش در جلسه‌ای در تورنتوی کانادا، پیرامون تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی به نکات قابل توجهی اشاره کردند. از جمله در پی پرسش یکی از حاضرین گفتند: «دوست قبلی می‌گفتند که فردوسی در شاهنامه اصلاً لغات عربی به کار نبردند. این اصلاً چه سخنی است. اولاً عربی که چندتایی دارد، ثانیاً شما به حافظ نگاه کنید، به سعدی نگاه کنید، اینها اصلاً زیبایی کلامشان به این است که کلمات عربی را اتخاذ کرده‌اند و مانند نگین در حلقۀ زبان فارسی نشانده‌اند و ما هم‌اکنون هم به آن زبان سخن می‌گوییم. ثالثاً اصلاً زبان خالص در کجای دنیا وجود دارد؟ و چه حُسنی دارد؟ هیچ زبانی وجود ندارد که از زبان‌های دیگر اخذ نکرده باشد. زبان فارسی‌ای که ما امروزه صحبت می‌کنیم زبان اجداد ما نیست. شما اگر بخواهید به آن زبان سخن بگویید باید به دانشگاه بروید و در آن رشته درس بخوانید و تخصص بگیرید تا بتوانید متون اندک باقی‌مانده از قدیم را بخوانید.»
در ادامه فرمودند: «کتاب گرامر عربی را هم ما ایرانیان نوشتیم. تفسیرهای مختلفی که از قرآن شده عمومش را ایرانیان نوشته‌اند. به هرشکل ما یک فرهنگ بزرگی را پدید آورده‌ایم و شوخی هم نیست. فرهنگی با این همه هنر و معماری و ادبیات و فلسفه و عرفان. این پارۀ بزرگی از هویت ماست و ما نمی‌توانیم آن را سرکوفت کنیم و کوچک بشماریم. باید قدرش را بدانیم وآن را پالایش هم بدهیم.»[1]
زبان عربی باعث اعتلای زبان فارسی شد. باید قدردان باشیم. نه اینکه با زبان عربی دشمنی کنیم. بخش عظیمی از گنجینه‌های ادبی و عرفانیِ تاریخ ایران، در زبان عربی نوشته شد و آن مقداری که به فارسی است نیز شدیداً تحت تأثیر کلمات و عبارات عربی قرار دارد...

پی‌نوشت:

[1]. نشریه مهرگان، سال اول، شماره دهم، آبان 1389، سخنرانی عبدالکریم سروش در تورنتوی کانادا.