پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ دین اسلام دریایی از حقایق و لطایف است که برای رسیدن به ساحل نجات و سعادت آن باید سوار بر کشتی نجات اهل بیت شد، با وصل به آن‌ها می‌توان معرفتی از حقایق را کسب کرد، همان‌طور که ناجی و حاکی و حامی این دین، خود اهل بیت (سلام الله علیهم) هستند. هر امامی مانند امواجی از دریا، متلاطم به‌سوی ساحل هدایت و حمایت در حرکت است. هر کدام ویژگی‌هایی و طبق وظیفه عمل‌کرد خاصی دارند و در بین اهل بیت هرچند شباهت‌هایی باهم دارند، اما دو امام ویژگی و شباهت خاص و بیشتری با هم دارند و آغاز و پایانشان به هم ربط دارد، قیام و کلام یکی حاکی از دیگری و آن دیگری با نام او قیام می‌کند.

آن یکی قیام می‌کند و فدا می‌شود تا اسلام باقی بماند و به‌دست دیگری برسد و آن دیگری قیام می‌کند، تا با انتقام خون او، حکومت اسلامی را بنا کند؛ آن یکی سالار شهیدان حسین بن علی است و آن دیگری فرزندش مهدی قائم آل محمد است. پس دو دریا، دو تلاطم، یک ساحل، یعنی دو امام، دو قیام و یک هدف که همان زنده کردن حقایق و لطایف اسلام می‌باشد، و ما با بررسی روایات، اشاره می‌کنیم به چند مورد از شباهت‌ها و اشتراکات بین این دو امام همام (سلام الله علیهم)، تا باشد راهی به سوی کسب معرفت و این‌که مشخص شود که چرا هر جا سخن از امام حسین است، نام حضرت مهدی نیز رخ می‌گشاید.

اشتراک اول: اصلاح‌گری و ضرورت نبرد با باطل

حضرت امام حسين (علیه السلام) در خطبه‌ای فرمودند: من از سر شادى و سرمستى و تباه‌كارى و ستمگرى قيام نكردم، بلكه براى خواستار شدن اصلاح در امت جدم به پا خاستم، و اكنون مى‌خواهم امر به معروف و نهى از منكر كنم، و بر روش جدم و پدرم على بن ابى‌طالب راه بروم.[1] این ویژگی در دوره آخرالزمان هم وجود دارد که اهل بیت فرمودند: در آخرالزمان ظلم و جور و فساد، همه‌جا را  فرا می‌گیرد و ظهور و قیام امام زمان فساد را از بین می‌برد و اصلاح می‌کند، و زمین پر از عدل و داد می‌شود.[2]

اشتراک دوم: دشواری حفظ دین

امام حسین (علیه السلام) فرمودند: به‌درستی‌که سنت رسول الله متروک و به‌دست فراموشی سپرده شده است و بدعت را زنده کرده‌اید، پس اجابت کنید دعوتم را و اطاعت کنید امرم را، تا هدایت کنم شما را به راه رشد و سعادت.[3] و حضرت در مقام اعلام خطر برای حفظ دین اسلام فرمودند: اگر حاكم سست عنصر، ناتوان بر اجراى عدل در جامعه اسلامى حكومت كند، اسلام از دست خواهد رفت و باید فاتحه اسلام خوانده شود.[4] در آخر الزمان هم با تغییرات سنت و ایجاد بدعت دینداری بسیار دشوار شده است. در این رابطه حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) در مورد حفظ دین در زمان غیبت امام عصر فرمودند: می‌آید بر مردم زمانی که غایب می‌شود از آن‌ها امامشان و خوشا به حال ثابت قدم‌ها، بر امر ما در آن زمان.[5]

اشتراک سوم: ویژگی یاران

حضرت  علی (علیه السلام) در حين طواف زمین کربلا در وصف یاران امام حسین  ‏فرمودند: محل خواباندن مركب‌ها و محل افتادن شهداء، شهداء قبل از ايشان بر آن‌ها سبقت نگرفته‏‌اند و كسانى هم كه بعد از آن‌ها خواهند آمد، به ايشان ملحق نخواهند شد.[6] و هم‌چنین حضرت امام حسین در مورد اصحابشان فرمودند: اصحابی برتر و بالاتر از اصحابم، سراغ ندارم.[7] و این معرفت و شناخت و تقوا و استواری هم از کلام امام صادق در وصف یاران امام زمان مشاهده می‌شود که فرمودند: ياران مهدی، مردانی هستند فولاد دل، كه همه وجودشان يقين به خداست، مردانی سخت‌تر از صخره‌ها كه اگر به كوه‌ها روی آرند، آن‌ها را از جای بركنند. برخی از آنان شب هنگام نخوابند و زمزمه قرآن و مناجاتشان هم‌چون صدای زنبوران عسل فضا را آكنده سازد، تا بامداد به عبادت خدای بايستند و بامدادان سوار بر مركب‌ها شوند. آنانند راهبان شب و شيران روز و گوش به فرمان امام خويش. ايشان چون مشعل‌های فروزانند كه دل‌های استوارشان بسان قنديل‌های نور در سينه‌هايشان آويخته است. اين مردان، تنها از خدا می‌ترسند، همواره شهادت و كشته شدن در راه خدا را آرزو می‌كنند و شعار آنان يالثارات الحسین است.[8]

اشتراک چهارم: یاری فرشتگان

از امدادهای الهی که برای دو امام همام روایت شده است و با هم مشترک هستند، یاری رساندن فرشتگان می‌باشد، که در روایتی امام رضا (علیه السلام) به «ابن شبیب» می‌فرماید: و چهار هزار فرشته براى ياری حسین به زمين آمدند و ديدند كشته شده و بر سر قبرش ژوليده و خاك آلود باشند، تا قائم (علیه السلام) ظهور كند و ياريش كند و شعار آن‌ها يا لثارات الحسين است.[9] و این یاری رساندن مربوط به زمان ظهور امام زمان هم می‌شود، در این رابطه عالم سنی نقل می‌کند که در روایات  فراوان آمده است، هنگام ظهور بالای سر حضرت فرشته‌ای ندا می‌دهد: «این خلیفه خداست، او را متابعت و پیروی کنید، همانا خداوند متعال، او را با سه هزار فرشته، یاری خواهد کرد.[10]

 قیام هر دو امام با یک هدف می‌باشد، یعنی دریای پر تلاطمی که به یک ساحل منجر می‌شود، و آن، ساحل سعادت و آرامش در پرتو احیاء و اطاعت از دستورات اسلام ناب محمدی است. به امید ظهور منتقم خون جدش حسین بن علی و مادرش فاطمه زهرا (سلام الله علیهم) ان‌شاءالله.

پی‌نوشت:

[1]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،‏ بحار الأنوار( ط- بيروت)، محقق / مصحح: جمعى از محققان‏، دار إحياء التراث العربي‏،بیروت،1403ق، ج44، ص329«أَنِّي لَمْ أَخْرُجْ أَشِراً وَ لَا بَطِراً وَ لَا مُفْسِداً وَ لَا ظَالِماً وَ إِنَّمَا خَرَجْتُ‏ لِطَلَبِ‏ الْإِصْلَاحِ فِي أُمَّةِ جَدِّي ص أُرِيدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أَسِيرَ بِسِيرَةِ جَدِّي وَ أَبِي»‏          
[2]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،‏ بحار الأنوار( ط- بيروت)، محقق / مصحح: جمعى از محققان‏، دار إحياء التراث العربي‏،بیروت،1403ق، ج51، ص83،« فَصَمَ كُلَّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ وَ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى مَا يَشَاءُ أَنْ يُصْلِحَ‏ أُمَّةً بَعْدَ فَسَادِهَا»
المصنف، عبد الرزاق الصنعاني، مصادر حديث سنى – عام، تحقيق وتخريج وتعليق : حبيب الرحمن الأعظمي، منشورات المجلس العلمي،ج11، ص371،حدیث20770 « أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن أبي هارون عن معاوية بن قرة عن أبي الصديق الناجي عن أبي سعيد الخدري قال : ذكر رسول الله صلى الله عليه وسلم بلاء يصيب هذه الأمة ، حتى لا يجد الرجل ملجأ يلجأ إليه من الظلم ، فيبعث الله رجلا من عترتي من أهل بيتي ، فيملأ به الأرض قسطا كما ملئت ظلما»
الجامع، معمربن راشد ازدی، متوفای 152 ق، چاپ1421ق، بیروت، باب 241، ص316، ح5035، « فَیَبعَثُ اللهُ رَجُلاً مِن عِترَتِی مِن أَهلِ بَیتِی، فَیَملَأُ بِهِ الأَرضَ قِسطاً کَمَا مُلِئَت ظُلماً وَ جَوراً، یَرضَی عَنهُ سَاکِنُ السَّمشاءِ وَ سَاکِنُ الأَرضِ، لاَ تَدَعُ الأرضُ مِن مَائِهَا شَیئاً اِلاَّ أَخرَجَتهُ، حَتَّی تَتَمنَّی الأَحیَاءُ الأَمواتَ؛»
[3]. ابو مخنف كوفى، لوط بن يحيى‏، وقعة الطفّ‏، محقق / مصحح: يوسفى غروى، محمد هادى‏، جامعه مدرسين، ايران؛ قم، 1417ق، ص107«وانا أدعوكم الى كتاب الله وسنة نبيه فان السنة قد اميتت وان البدعة قد احييت فان تجيبوا دعوتي وتطيعوا امري اهدكم سبيل الرشاد»
[4]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،‏ بحار الأنوار( ط- بيروت)، محقق / مصحح: جمعى از محققان‏، دار إحياء التراث العربي‏،بیروت،1403ق، ج44، ص326 «فَقَالَ الْحُسَيْنُ ع‏ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ‏ وَ عَلَى‏ الْإِسْلَامِ‏ السَّلَامُ‏ إِذْ قَدْ بُلِيَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلِ يَزِيد»
[5]. ابن بابويه، محمد بن على‏، كمال الدين و تمام النعمة، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، نشراسلاميه‏، تهران،1395ق، ج1، ص330، ح15««يَأْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ يَغِيبُ عَنْهُمْ إِمَامُهُمْ فَيَا طُوبَى لِلثَّابِتِينَ‏ عَلَى أَمْرِنَا فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ إِنَّ أَدْنَى مَا يَكُونُ لَهُمْ مِنَ الثَّوَابِ أَنْ يُنَادِيَهُمُ الْبَارِئُ جَلَّ جَلَالُهُ فَيَقُولَ عِبَادِي‏«
 [6]. ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات‏، محقق / مصحح: امينى، عبد الحسين‏، ناشر: دار المرتضوية،نجف اشرف،1356ق، ص270، ح12«يَقُولُ مُنَاخُ‏ رِكَابٍ‏ وَ مَصَارِعُ الشُّهَدَاءِ لَا يَسْبِقُهُمْ مَنْ كَانَ قَبْلَهُمْ وَ لَا يَلْحَقُهُمْ مَنْ أَتَى بَعْدَهُمْ.»
[7].ابو مخنف كوفى، لوط بن يحيى‏، وقعة الطفّ‏، محقق / مصحح: يوسفى غروى، محمد هادى‏، جامعه مدرسين، ايران؛ قم، 1417ق، ص197« فاني لا أعلم أصحابا أولى و لا خيرا من‏ أصحابي‏، و لا أهل بيت أبرّ و لا أوصل من أهل بيتي، فجزاكم اللّه عني جميعا خيرا.»
[8]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،‏ بحار الأنوار( ط- بيروت)، محقق / مصحح: جمعى از محققان‏، دار إحياء التراث العربي‏،بیروت،1403ق،ج52، ص308، حدیث 82« وَ رِجَالٌ كَأَنَّ قُلُوبَهُمْ‏ زُبَرُ الْحَدِيدِ لَا يَشُوبُهَا شَكٌّ فِي ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَرِ»« هُمْ أَطْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَةِ لِسَيِّدِهَا كَالْمَصَابِيحِ كَأَنَّ قُلُوبَهُمُ الْقَنَادِيلُ وَ هُمْ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ مُشْفِقُونَ يَدْعُونَ بِالشَّهَادَةِ وَ يَتَمَنَّوْنَ أَنْ يُقْتَلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ شِعَارُهُمْ يَا لَثَارَاتِ الْحُسَيْن‏»
[9]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،‏ بحار الأنوار( ط- بيروت)، محقق / مصحح: جمعى از محققان‏، دار إحياء التراث العربي‏،بیروت،1403ق،ج44، ص286،حدیث23«وَ لَقَدْ نَزَلَ إِلَى الْأَرْضِ مِنَ الْمَلَائِكَةِ أَرْبَعَةُ آلَافٍ لِنَصْرِهِ‏ فَوَجَدُوهُ‏ قَدْ قُتِلَ فَهُمْ عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ إِلَى أَنْ يَقُومَ الْقَائِمُ فَيَكُونُونَ مِنْ أَنْصَارِهِ وَ شِعَارُهُمْ يَا لَثَارَاتِ الْحُسَيْن»‏
[10]. شيخ سليمان بن إبراهيم القندوزي الحنفي، ینابیع الموده لذوی القربی، تحقيق: سيد علي جمال أشرف الحسيني،نشر دارالاسوه، 1416ق، ج3ص343باب الخامس والثمانون فی ایراد بعض مافی کتاب اسعاف الراغبین «وجاء في روايات: انه عند ظهوره ينادي فوق رأسه ملك : هذا المهدي خليفة الله فاتبعوه. فيذعن له الناس ويشربون حبه، وانه يملك الأرض شرقهاوغربها ، وأن الله تعالى يمده بثلاثة آلاف من الملائكة»
 

تهیه وتنظیم:مصطفی پورصدوقی