پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ معمولا با وجود هر چیز اصل و واقعی، بدل آن نیز از ناحیه سودجویان عرضه می‌شود، که می‌توان نمونه‌های آن را در اکثر کالاها و اجناس و اقلام، اعم از صنعتی و غیره مشاهده کرد. گاه پیش می‌آید مردم نیز به علل مختلفی که از رسیدن به واقعیت و به‌دست آوردن آن نا امیدند، دانسته به سراغ نوع بدلی آن می‌روند و خود را با آن تسکین می‌دهند، که شاهد مثال آن را می‌توان به وفور در بدلیجات که در واقع فلزاتی را فقط و فقط به جهت مشابهت با طلای ناب در اختیار مشتریان قرار می‌دهند و ایشان نیز دانسته اقدام به خرید آن می‌کنند، و گاه می‌شود فرد بعد از خرید و یا دلبستن به چیزی متوجه واقعی نبودن آن می‌شود که انجام این قبیل کارها، که در اثر آن مردم به اشتباه بیفتند، از نظر دین اسلام امری خلاف شرع به‎حساب می‌آید و شخصی که به این شکل متضرر شده باشد را اصطلاحاً مغبون (فریب خورده) می‌نامند.

وجود بدلیجات در امور مادی گرچه پسندیده نیست و مشکلات اقتصادی متعددی را ممکن است به‌بار بیاورد، ولی در مقایسه با امور معنوی، از درجه اهمیت پایین‌تری برخوردار است. چرا که امور معنوی ریشه در اعتقادات افراد داشته و متضرر شدن در آن، گاه به نابودی فرد می‌انجامد و از این‌رو می‌بایست به شدت از آن پرهیز شود و با افرادی که در این خصوص اذهان مردم را دچار تشویش و سردرگمی می‌کنند، به شدت مقابله کرد؛ هم‎چنین لازم است که مردم از نیات و افکار چنین اشخاصی آگاهی یابند و با دیدن این مشخصه‌ها به چهره مخفی ایشان پی ببرند و در دام چنین افرادی گرفتار نشوند.

این افراد دارای مشخصه‌هایی هستند که به‌راحتی می‌توان آن‌ها را شناخت:
1. ایشان به اموری استدلال می‌کنند که صحت و سقم آن قابل دسترسی نیست؛ مثلاً ایشان مواردی را به‌عنوان استدلال مطرح می‌کنند که به خواب، مکاشفه و یا مواردی از این قبیل ختم می‌شود و راه درستی و نادرستی چنین ادعاهایی بسته است.
2. ایشان به شدت از پرسش و ارائه توضیح در مواجهه با مخاطبان بیزار هستند و سعی می‌کنند، در این میدان‌ها وارد نشوند.
3. ایشان از مرید پروری لذت برده و همواره در پی به‌دست آوردن مرید هستند، تا جایی که حتی حاضرند، در این راه با ایجاد شکاف در عقاید مریدان خود، ایشان را به گمراهی سوق دهند.
4. ایشان معمولاً از جلسات عمومی پرهیز دارند و نشست‌های خود را به‌صورت کاملاً خصوصی و مخفیانه برگزار می‌کنند و ...

افرادی که باید از آن‌ها به مهدیان دروغین نام برده شود، طبعاً با یکدیگر همسان نبوده و هر کدام به نوعی اهداف خود را دنبال می‌کنند. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در ضمن حدیثی تفرق ایشان را متذکر شده‌اند: «قیامت بر پا نمی‌شود، مگر آن‌که مهدی از فرزندانم قیام کند و مهدی قیام نمی‌کند، مگر آن‌که شصت دروغ‌گو خروج کند و هر یک بگوید: من پیامبرم.»[1]
حافظ نیز در اشعار خود در این خصوص گفته است:
«جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه         چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند[2]«

این مهدویان نسبت به داشته‌ها و عقاید باطل خود دلبسته و خوش هستند، چنان‌که قرآن نیز در این مورد می‌فرماید: «کلُّ حزبٍ بَما لَدَیهِمْ فَرِحُونَ.[روم/32] هر گروهی به‌خاطر آن‌چه در نزدشان است، خوشحال هستند.«

پی‌نوشت:

[1]. شیخ مفید، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، مفید، ج2، ص371
مقدسی شافعی، عِقد الدرر فی اخبار المنتظر، دار النشر، ج1، ص75
[2]. حافظ، دیوان غزلیات، غزل185