وقتی انسان در جهات مختلف، کمال مطلوبی را برای خود در نظر می‌گیرد، برای رسیدن به آن بهترین راه را برمی گزیند. بنابراین در راه رسیدن به آن از افرادی که این مسیر را پیموده اند بهره می‌گیرند. با توجه به اینکه شریعت اسلام با معجزه‌ جاودانش یعنی قرآن توسط پیامبر به بشریت عرضه شد، عقل و منطق حکم می‌کند که مردم برای راهیابی به سعادت و قرب پروردگار،آن حضرت را اسوه و الگوی خود قرار دهند.

از افکار احمد‌ بن حنبل چنین برمی‌آید که وی برای باز شناسی سره از ناسره و حق از باطل، متکی به آراء و عقاید مردم سه قرن نخست ، در آغاز اسلام می‌باشد.او برای اثبات مدعای خود به حدیث نبوی خیر القرون قرنی استناد می‌کند.

کلام خود را با این سوال شروع می‌کنیم که آیا همه صحابه رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم قابل تکریم هستند و قابلیت الگو شدن برای مسلمین را دارند؟ با توجه به آیاتی از قرآن که اشاره به فرار بعضی از ایشان از میدان نبرد دارد، مسلما جواب منفی خواهد بود. برای روشن شدن مطلب به ذکر این آیات می‌پردازیم.

دنیا طلبی و تن دادن به خواهش‌های نفسانی مسئله‌ای است که اگر انسان با آن مبارزه نکند و بر نفس خویش فائق نیاید، در هر حالی ممکن است گریبان‌گیر انسان شود. حتی در میدان جنگ و در رکاب پیامبر، آنجا که شخص باید از همه تعلقات دنیایی دست بشوید و برای تحکیم و پاسداری از دین اسلام و حفظ جان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، جان خود را در طبق اخلاص قرار دهد، شیطان به سراغ او می‌آید و در همان صحنه قتال حس دنیا دوستی را در نظرش متبلور می‌کند و او را از مسیر و هدف اصلی باز می‌دارد.

یکی از شبهاتی که برخی از دشمنان اسلام به ویژه وهابیت به شیعیان وارد می‌کنند، اتهام جمع آوری قرآن در عصر رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) برای انکار فضائل خلفاست. مسئله گرد آوری قرآن در عصر رسول گرامی اسلام را به وسیلۀ أدله‌ای می‌توان اثبات کرد که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت ولی قبل از آن به سوء ظن سؤال کننده و ادعای واهی آن و کلام خداوند در این زمینه خواهیم پرداخت. خداوند متعال می‌فرماید: « یا ایها الّذین آمنوا اجتنبوا کثیرا من الظّنّ إنّ بعض الظنّ إثم ». «ای افراد با ایمان از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‌ای از گمان‌ها گناه است ». خداوند متعال در این آیه انسان‌های با ایمان را از سوء ظن نسبت به یکدیگر بر حذر داشته است. بنابراین ادعای جمع آوری قرآن در عصر پیامبر انکار فضیلتی از خلفا نخواهد بود و این مطلب از دلائلی که در ذیل خواهد آمد روشن می‌گردد.

یکی از شبهاتی که وهابیت به شیعه وارد می‌کنند این مسئله است که چرا شیعیان در حالی که بخشی از عقاید و احکام را از قرآن و سنّت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم ) می‌گیرند، در بیشتر موارد به روایات امامان خود اعتماد می کنند، مگر منبع علوم و آگاهی‌های امامان شیعه چیست؟ اگر شیعه بر روایات امامان خود اعتماد کامل دارد، بدان سبب است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم ) آنان را حجت دوم پس از کتاب خدا شمرده و در حدیث معروف ثقلین می‌فرماید: « انّی تارک فیکم الثّقلین کتاب الله و عترتی »؛ « من در میان شما دو گوهر گران‌بها به عنوان امانت باقی می‌گذارم که عبارتند از کتاب خدا و عترتم.»