روزه
روزه عملی است که در ادیان آسمانی از جایگاه خاصی برخوردار است. آیینهای خود ساخته به تبعیت از ادیان آسمانی این عملی الهی را در چارچوب اعمال خود گنجاندهاند، اما وقتی در بیان علت برای آن برآمدند، خرافاتی باور نکردنی به جای دلیل آن عمل به مخاطب عرضه میکنند. یکی از فرقههای خودساخته اهلحق است که دلایل عجیبی برای روزه خود بیان کرده است.
از دیگر سوالاتی که پیروان وهابیت و بعضی از برادران اهل سنت از شیعه می پرسند این سوال میباشد که چرا شیعه روزه در سفر را حرام میداند؟
حکیم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه میگوید: طهمورَث پادشاه ایران، یاری وفادار به نام شَهرَسپ داشت که هر روز را روزه و هر شب را به نماز میایستاد. فردوسی در ادامه میگوید: نماز شب و روزه، آیین مردان خداست.
کارهای خوب و بد بر زندگی انسان تأثیرگذار است و یکی از چیزهایی که در آینده و سرنوشت انسان تأثیر منفی میگذارد گناه است. از راهکارهای مهم پرهیز از گناه، تقویت اراده باطنی است که این مهم با روزهداری محقق میشود.
رهبر معظم انقلاب در سخنرانیهای متعدد خود درباره موقعیت ماه رمضان در بین ماههای سال و نورانیتهایی که از ماه رمضان نصیب مؤمنین میشود، میفرمایند، به طور کلی عامل به معنویات در ماه رمضان، به نورانیت میرسد. این نورانیتها برای رسیدن به اهداف والا، لازم است و توصیه میکنند که این نورانیتها را برای بعد ماه رمضان حفظ کنید.
روزه یکی از مناسک دینی مسیحی است که طبق عهد جدید سفارشهایی در مورد آن وجود دارد، حضرت عیسی (ع) و برخی رسولان افرادی هستند که در عهد جدید سخن از روزه گرفتن آنها شده و این خود الگویی است برای مسیحیان در طول تاریخ که سنت روزه را در برخی روزها زنده نگه دارند.
بعد از عروج عيسی (عليهالسلام) عدهای راحتطلب مانند پولس، احكامی مانند روزه را از آيين مسيحيت حذف كردند و آن را به عيسی (عليهالسلام) نسبت دادند، در انجيل متی درباره حكم روزه از زبان آن حضرت دو گفتار کاملاً متفاوت وجود دارد، از یکسو روزه مخالف شريعت است و از یکسو از واجبات مؤمنین!
در عصر حاضر روزه در مسیحیت تابع قانون خاصی نیست و هر کس هر طور که می تواند و برای هر مدت زمانی می تواند روزه بگیرد. همین طور روزه در فرقه های مختلف مسیحیت هم متفات است و بنابر دستورالعمل هر کلیسایی، زمان و نوع متفاوتی دارد. در آیین یهود نیز که قدیمی ترین احکام مدون شریعت را در بر دارد، روزه مورد سفارش قرار گرفته است.
واقعیت روزه در آیین زرتشت امری است که برای مسلمانها گاها مخفی میماند. چون روزه در آیین زرتشت با دیگر ادیان از جمله اسلام بسیار متفاوت است. در اسلام، روزه یعنی نخوردن و نیاشامیدن در مدتی معلوم است که در آیین زرتشت چنین نیست. در بهائیت نیز میرزا حسینعلی نوری روزه را در اسفند ماه، آنهم به مدت 19 روز پایه گذاشت یا به عبارتی کپی برداری کرد.
برای آموزش تعالیم دینی، میتوان روزه ناقص که در اصطلاح عرفی به آن روزه کله گنجشکی میگویند را به بچهها قبل از بلوغ آموزش داد؛ در این باره در کتب حدیثی و معارف اسلامی، روایتی در این باره از امام صادق (ع) نقل شده است؛ در عبارت شهید ثانی آمده، نظر بعضی از فقها این است که حتی کودک در نیت این اعمال میتواند نیت واجب کند؛ پس باید به کودک گفت که این روزهای که میگیری، یکی از انواع روزهها است.
روزه در غیر ماه رمضان، اگر نذر نشده باشد، واجب نیست و اصل اولی در روزهها (غیر روزههای واجب و حرام و مکروه) مستحب است و لزومی در به جا آوردن آن نیست؛ مسلمان در عبادت میانهرو است و سخت نگرفته و خود را به رنج نمیافکند؛ روزهداریِ مدام که به روال و سیرِ طبیعی زندگی ضرر میرساند، نهی شده و سزاوار است در گرفتن روزه مستحبی، رعایت اعتدال صورت گیرد.
برخی با طعنه به روزهداران گفتهاند که این روزهای که شما میگیرید، به درد فقرا نمیخورد؛ به جای روزهداری باید شبیه آنان شوید تا درکشان کنید. درباره وجوب روزه میتوان گفت که این مورد و موارد دیگری که در روایات آمده است، جزء علتهای وجوب نیست، بلکه از فواید، حکمتها و اهداف روزهداری است و روزهداران باید به این سمت حرکت کنند که روزه آنها فقط گرسنگی و تشنگی نباشد.
منطق دین زرتشتی، درباره روزه، متناقض است. از یک سو در اَوِستا (کتاب دینی زرتشتیان) آمده که روزه گرفتن نشانهی یاران اهریمن است. از سویی دیگر، پیشوایان زرتشتی، پیروان این دین را به گونهی خاصی از روزه (که بسیار سختتر از روزه اسلامی است) امر کرده اند.