متن مقاله
شیعه با تاکید مقوله عصمت در وجود امام امت[1] و برشمردن آن به عنوان یکی از محورهای اصلی شناسایی امام معصوم، مرز عقل‌ را پاس داشته است. این همه در حالی است که اهل‌سنت برای عدم قبول شرط عصمت، ادعای اجماع کرده‌اند.[2] ایشان امامت گنهکاران، ظالمان و غاصبان را جایز دانسته‌اند.
در تقابل با این دیدگاه، مکتب تشیع با استمداد از عقل، دلیل خود را بر مساله عصمت امام این‌گونه تبیین می‌کند:
الف: جواز خطا در میان مردم وجود دارد، لذا نیازمند امام هستند.
ب: اگر امام معصوم نباشد (امکان خطا داشته باشد)، نیاز به امام دیگری است و این مساله به تسلسل می‌گراید.
ج: تسلسل باطل است. پس امام باید معصوم باشد.
توضیح این‌که نیاز به امام از این جهت است که او حق مظلوم را از ظالم می‌ستاند، فساد را رفع کرده و مردم را به طاعت باری تعالی دعوت می‌کند، اوست که اقامه حدود کرده و تعزیر را جاری می‌سازد. با این همه اگر از خود امام صدور گناه و معصیت جایز باشد، نیاز به امام دیگری است که این نیازها را برطرف کند.[3]
اهل‌سنت بر پایه اعتقاد به معصوم نبودن امام امت، علم، اجتهاد و عدالت ظاهری امام را در بازدارندگی او از خطا کافی می‌دانند. از این روی امام خطا نمی‌کند و نیازمند امام دیگری نیست.[4] در پاسخ باید گفت که قطعاً همراه با این خصوصیات (علم، اجتهاد و عدالت ظاهری) هنوز جواز خطا از سوی امام باقی می‌ماند و تنها در پرتو عصمت الهی است که حتی احتمال خطا نیز در امام داده نمی‌شود.

پی‌نوشت:

[1]. شیخ مفید، اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، تهران، موسسه مطالعات اسلامی (دانشگاه تهران و مک‌     گیل)، 1372 ه؛ ص 19.
[2]. تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، تحقیق و تعلیق: دکتور عبدالرحمن عمیره، قم، منشورات شریف رضی، 1409 ه. ص 249. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. حلی، محمد بن حسن، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، انتشارات شکوری، چاپ سوم، 1372 ه. ص 390. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، همان؛ ص 251.