یکی از منکران مهدویت، نویسنده‌ی معاصر مصری با گرایشات سلفی‌گری، محمد بن رشید، مشهور به «رشیدرضا» است که تلاش کرده با شبهات خود باور مهدویت را خدشه‌دار سازد؛ وی در تفسیر خود چنین آورده: «تعارض در احادیث مهدی، قوی‌تر و آشکارتر و جمع بین روایات در آن مشکل‌تر و انکارکنندگان آن بیشتر و شبهه آن آشکارتر است.»[1] همو در جای دیگر آورده: «روایات مهدی صحیح نبوده، با یکدیگر قابل جمع نیستند و چون با یکدیگر متعارضند نمی‌توان به آن‌ها احتجاج کرد.»[2]

محمد ناصرالدین البانی ـ که به سبب جایگاهش از او به «بخاری دوران» یاد می‌کنند ـ به خطای گفتار رشیدرضا در این زمینه تصریح نموده و در پاسخ به کسی‌که از او خواسته تا بار دیگر کتاب‌های رشیدرضا و محمد عبدالله السمان را مطالعه نماید، نوشته: «بله من از آن‌چه شیخ رشیدرضا و استاد سمان در کتابش «الاسلام المصفّی» نوشته آگاهم و به خطای آن دو نفر در این مسأله یقین دارم.»[3] سپس ناصر الدین البانی در پاسخ به شبهه‌ی تعارض روایات مهدویت می‌نویسد: «محمد رشیدرضا احادیث مهدویت را به علت تعارض، تضعیف کرده، در حالی‌که این تضعیف مردود است؛ چرا که شرط تعارض، مساوی بودن دو طرف تعارض در قوّت و ضعف ثبوت است و تعارض بین قوی و ضعیف را هیچ عاقل با انصافی جایز نمی‌شمارد و تعارضی که این‌جا مورد گمان اوست، از این قبیل است (عدم تساوی بین دو طرف معارضه).»[4]

از جمله نمونه‌هایی که رشیدرضا برای اثبات تعارض در موضوع مهدی آورده، مورد زیر است: «از موارد تعارض در اخبار مهدی، تعارض در اسم، نسب، صفات و اعمال اوست. کعب‌الاحبار فرصت خوبی برای درهم آمیختن احادیث داشته است؛ به همین‌رو، بین اهل‌سنت و شیعه در اسم مهدی و اسم پدرش اختلاف ایجاد شده است؛ اهل‌سنت او را محمد بن عبدالله و در روایتی دیگر احمد بن عبدالله می‌خوانند، در حالی‌که همه‌ی شیعیان امامیه او را محمد فرزند حسن عسکری می‌دانند که یازدهمین و دوازدهمین امام معصوم آن‌هاست و لقب «حجت»، «قائم» و «منتظر» به او داده‌اند.»[5]

پی‌نوشت:

[1]. «و أمّا التعارض فی أحادیث المهدیّ فهو أقوی و أظهر و الجمع بین الروایات فیه أعسر... .» تفسیر القرآن الحکیم، محمد رشید بن علی رضا بن محمد، الهیئة المصریة العامة للکتاب، ج 9، ص 416.
[2]. «أنّ أحادیث المهدیّ لا یصحّ منها شیء یحتجّ به، و أنّها مع ذلک متعارضة متدافعة.» تفسیر القرآن الحکیم، محمد رشید بن علی رضا بن محمد، الهیئة المصریة العامة للکتاب، ج 10، ص 342.
[3]. «نعم لقد کنت علی علم بما کتبه الشّیخ رشید ـ رحمه الله ـ و کذا بما کتبه الأستاذ السّمان فی کتابه الّذی أسماء... .» مجلة التمدن الاسلامی، مقالة حول المهدی، محمد ناصر الدین البانی، طبعة دمشق، ص 642، رقم 22.
[4]. «و قد أعلّها السّید بعلة اخری و هی التّعارض! و هذه علّة مدفوعة... .» مجلة التمدن الاسلامی، مقالة حول المهدی، محمد ناصر الدین البانی، طبعة دمشق، ص 643، رقم 22.
[5]. «و لأجل ذلک کثر الإختلاف فی إسم المهدیّ و نسبه و صفاته و أعماله و کان لکعب الأحبار جولة واسعة... .» تفسیر القرآن الحکیم، محمد رشید بن علی رضا بن محمد، الهیئة المصریة العامة للکتاب، ج 9، ص 418.