پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ انتظار، جوهره‌ی اصلی یهودیت و موجب پویایی انسان در همه زمان‌هاست. یکی از پایه‌های اساسی آیین یهود، ایمان به ظهور ماشیح، «دوره نجات یا گئولا» است. اصل دوازدهم از اصول سیزده‌گانه ایمان یهود نیز که توسط هارامبام (ابن میمون) مطرح شده، مربوط به بحث آرمان‌شهر و مژده تشکیل حکومت آرمانی است که در آن چنین آمده: «من با ایمان کامل، به آمدن ماشیح اعتقاد دارم؛ اگر چه او تأخیر کند، با این حال، هر روز در انتظار او هستم، تا بیاید.»[1]

در عصر ما نیز که یهودیان صهیونیست برخاسته و در صدد برآمده‌اند قوم یهود را از حقارت همیشگی بیرون آورند، از تب و تاب انتظار موعود کاسته نشده است. بسیاری از یهودیان، تشکیل دولت یهود را رهگشای عصر مسیحا دانسته‌اند. حتی صهیونیست‌ها در پایان مراسم سالگرد بنیان‌گذاری رژیم اسرائیل، پس از دمیدن در شیپور عبادت، این‌گونه دعا می‌کنند: «اراده خداوند خدای ما چنین باد که به لطف او، شاهد سپیده دم آزادی باشیم و نفخ صور مسیحا، گوش ما را نوازش دهد.»[2] با وجود آن‌که تورات و انجیل و به طورکلی کتاب «عهد عتیق» و «عهد جدید» مورد دستبرد و تحریف قرار گرفته، در عین حال این دو کتاب، هم‌چنان دارای بشارت‌های گوناگونی در حقانیت دین مبین اسلام و اهل‌بیت (علیهم السّلام) می‌باشد که انجیل شناسان، این موارد را در کتاب‌های خود آورده‌اند.[3] در دین یهود، این نجات‌بخشی نهایی «ماشیح» یا «مسیح رهایی‌بخش» نام دارد که به عبری «ماشیاح»، به آرامی «مشیحا» و به یونانی «کریست» تلفظ می‌شود. 

حال، آن‌چه امروز به نام «ماشیح» مطرح می‌شود، همان موعود یهود است. کسی‌که از سوی خداوند، فرستاده شده و قداست خاصی دارد. انسانی آسمانی و موجودی معجزه‌گر است که خداوند، پیش از خلقت جهان، وی را آفرید و او در آسمان می‌ماند تا زمان فرستادن وی برسد. به او، پسر انسان نیز می‌گویند؛ زیرا به شکل انسان ظاهر می‌شود؛ هرچند سرشت وی، آمیخته از خدا و انسان است. وی نقطه اصلی و کامل حلول خدا در انسان است که خواهد آمد، تا مسیر تاریخ یهود، بلکه بشریت را اصلاح کند.[4] این حاکم آینده، کسی است که نیروها و قابلیت‌های فراانسانی و تقریباً همه‌ی ویژگی‌ها و توانایی‌هایی که در سنت اسرائیل کهن به پادشاه مطلوب نسبت داده شده را می‌توان بر او اطلاق نمود: «او واسط میان یَهُوِه (خدا) و قوم، برای رساندن برکت خواهد بود و در مقام پادشاه کاهن، به عدالت و انصاف حکمرانی خواهد کرد.»[5] از طرف دیگر صفات اخلاقی پادشاه و عدالت و ظلم‌ستیزی او هم مورد توجه است. او حاکم شگفت‌انگیز، قهرمان الهی، پدر جاودانی و امیر اسلام و سلامتی نامیده خواهد شد که تا ابد، بر اساس عدالت و درست‌کاری، حکومت خواهد کرد و این را «یَهُوِه» (خداوند) اراده کرده است. عدالت‌ورزی از ویژگی‌های عمده مسیحا و مهم‌ترین ویژگی اخلاقی اوست؛ چرا که وظیفه او پادشاهی آینده، حکم کردن به جای یهوه است. او بر اساس عدالت حکم می‌کند و داد ضعیفان را می‌ستاند. به رنج و محرومیت یهودیان پایان داده، بر اساس شریعت‌ شفاهی و کتبی حکم خواهد راند و بهشت را که هزار سال می‌پاید، بنا خواهد کرد.[6]

گذشته یهود، هرگز دوران درخشانی را نشان نمی‌دهد و همه‌گونه اسارت، بردگی، بندگی و تحقیر در آن وجود دارد؛ لذا، انبیای بنی‌اسرائیل، بارها به روزهای پایانی (آخرالزمان) اشاره کرده‌اند و آن را دورانی دانسته‌اند که در آن، عظمت ملی یهود به آخرین حد اعتلای خود می‌رسد که این امید به آینده نورانی و سرشار از سعادت، در دل عموم مردم جایگزین شده و با گذشت زمان، به خلق افسانه‌های شگفت پیرامون آن دوره منجر شده است.

در آثار دینی یهود همواره به موعود اشاره شده، اما این قوم، به حضرت مسیح (علیه السّلام) و به حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) نگرویدند. از این‌رو، یهودیان نباید به سادگی و غفلت از این همه بشارت‌ها بگذرند، بلکه باید از دیگر منتظران، منتظرتر باشند و بیشتر به انتظار و آمادگی برای ظهور فکر کنند. آنان دو موعود کتاب‌های خود، یعنی حضرت مسیح (علیه السّلام) و حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را نپذیرفتند، اما از دست موعود سوم رها نخواهند شد. 

پی‌نوشت:

[1]. فرهنگ و بینش یهود، چاپ سوم، تهران، ص 45.
[2]. انتظار مسیحا در آیین یهود، جولیوس کرینستون، حسین توفیقی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، ص 13.
[3]. ر. ک: ص 50 از همین کتاب (سخن ابن‌کثیر).
[4]. دائره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، عبدالوهاب المسیری، مطالعات پژوهش‌های خاورمیانه، تهران، ج 5، ص 319.
[5]. کتاب مقدس، عهد عتیق، زکریا، فصل 6، آیه 13.
[6]. کتاب مقدس، عهد عتیق، اشعیا، فصل 11، آیه 5.