پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عباس‌افندی، ملقب به عبدالبهاء، فرزند ارشد حسینعلی‌بهاء است. وی در روز پنجم جمادی‌الاول 1260 ق مطابق با 23 ماه می 1844 م، که به زعم بهائیان هم‌زمان با بعثت علی‌محمد شیرازی است، در دروازه‌ی شمیران تهران به دنیا آمد.[1]
بهائیان به رسم دیرینه‌ی خویش، همان‌گونه که درباره‌ی رهبران قبلی خود قائل به اُمی بودن هستند، می‌گویند عباس‌افندی نیز مکتب نرفته، عالم گشته است، اما از لابه‌لای گزارش‌های‌شان، کذب بودن این مطلب آشکار می‌گردد؛ چنان‌که نویسنده‌ی بهائی مسلک کتاب حضرت عبدالبهاء به نقل از تاریخ نبیل‌زرندی می‌نویسد: «روزی او (عبدالبهاء) طبق دستور جناب میرزا کلیم (عموی عبدالبهاء) آن حضرت را در حالی که شش ساله بود، به مدرسه‌ی میرزاصالح، واقع در محله‌ی پامنار برده و وقت عصر، ایشان را به منزل برگردانده است».[2] هرچند نویسنده، نتیجه‌گیریی می‌کند که عباس عبدالبهاء فقط یک روز به این مدرسه رفته است، اما این گزارش، حکایت از تحصیل وی در این مدرسه دارد وگرنه چه اهمیتی دارد که دیدار یک روزه‌ی بچه‌ی شش‌ساله‌ای به عنوان واقعه‌ای در سرگذ‌‎شتش ذکر شود.
اما یکی از نکاتی که در طول عمر عبدالبهاء وی را تشویق و ترغیب به تحصیل علم می‌کرد، تلاش وی در اصلاح آثار پدرش است که این نشان می‌دهد، تحصیلات او از پدرش بیشتر بوده و با آگاهی از ادبیات عرب و اصول نویسندگی، توانسته غلط‌کاری‌های حسینعلی‌بهاء را به ظاهر اصلاح نماید.[3]
وی علاوه بر اصلاح آثار پدرش، برای تثبیت و حفظ فرقه‌ی بهائیت در خاک عثمانی و جلب رضایت مقامات این کشور، به اقدامات ظاهرسازی دست زد؛ از جمله اینکه، وی رسماً در مراسم دینی اسلامی، مثل نماز جمعه شرکت می‌کرد و به بهائیان سفارش می‌نمود که از سخن گفتن درباره‌ی آئین جدید (بهائی) پرهیز کنند.[4]
وی همچنین در سال 1327 ق، پس از خلع سلطان عبدالحمید از سلطنت و آغاز دور جدید حکومت عثمانی و برداشته شدن محدودیت‌ها، آهنگ سفرهای دوره‌ای به کشورهای اروپایی و آمریکا را آغاز نمود و در سال‌های 1329 تا 1332 ق، سفرهای متعددی به کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلیس، ایتالیا و... داشته است. او در این سفرها با الهام از افکار جدیدی که در اروپا و آمریکا تحت عناوین روشنگری، مدرنیسم و اومانیسم به وجود آمده بود، عناوینی را ترتیب داد و به نام تعالیم مترقی بهائیت، عرضه کرد.[5]

پی‌نوشت:

[1]. عبدالحسین آیتی، الکواکب‌الدریه فی مآثر البهائیه، مصر: کتابخانه ورقاء تجریش، بی‌تا، ج 2، ص 4.
[2]. محمدعلی فیضی، حضرت عبدالبهاء، بی‌جا: مؤسسه‌ی ملّی مطبوعات امری، 129 بدیع، ص 3.
[3]. اسدالله مازندارنی، اسرار الآثار خصوصی، بی‌جا: مؤسسه‌ی ملّی مطبوعات امری، 129 بدیع، ج 4، ص 93.
[4]. فضل‌الله مهتدی، نامه‌ای به پدر، بی‌جا: مؤسسه‌ی مطبوعاتی امیرکبیر، 1334 ش، ج 2، ص 152.
[5]. عبدالبهاء، خطابات مبارکه، ج 2، تهران: مؤسسه‌ی ملّی مطبوعات امری، 127 بدیع، ص 150-144.