شبهه
عبدالرحمن دمشقیه می‌نویسد: «التوسل بالإمام موسى (عليه‌السلام) ينفع لوجع العين.[1] توسل به امام کاظم (علیه‌السلام)، برای برطرف شدن درد چشم مؤثر است.»
پس از بیان ادعای فوق، این سؤال مطرح می‌شود که آیا توسل به اهل بیت (علیهم‌السلام) به جهت درمان دردها، امری خرافی است یا خیر؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت:
اولاً: توسل به اولیاء الهی، به‌جهت شفای بیماری‌ها، نه تنها خرافی نیست، بلکه از جمله اموری است که پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بدان امر فرموده‌اند؛ چنان‌که در روایت عثمان بن حنیف می‌خوانیم: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به شخصی نابینا، سفارش فرمودند برای شفای خود، این‌گونه دعا کند: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ وَأَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ نَبِيِّ الرَّحْمَةِ، إِنِّي تَوَجَّهْتُ بِكَ إِلَى رَبِّي فِي حَاجَتِي هَذِهِ لِتُقْضَى لِيَ، اللهم فشفعه فِيّ.[2] خداوندا! من به پیامبرت محمد، پیامبر رحمت به تو متوسل می‌شوم و روی می‌آورم. ای محمد! من به تو برای برآورده شدن حاجتم به پروردگارم روی آوردم تا [حاجتم] فراهم شود. خداوندا! شفاعت او را در مورد من بپذیر.» این روایت به‌خوبی نمایان می‌کند که توسل به ذات اولیاء الهی، آن هم برای شفای بیماری‌ها، از امور مشروع و مورد تأکید نبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده است؛ در مورد سند این روایت نیز باید گفت: بسیاری از حدیث‌شناسان خبره اهل سنت، نظیر حاکم نیشابوری، به صحت سند این روایت اذعان کرده‌اند.[3]
ثانیا!: شیعیان معتقدند در اموری هم‌چون درمان دردها و بیماری‌ها، علاوه بر توسل، استغاثه و طلب شفاعت، باید حتماً به پزشک حاذق نیز مراجعه کرد؛ لذا این‌طور نیست که پیروان مکتب اهل بیت (علیهم‌السلام) در هنگام بیماری‌ها، صرفاً به انجام امور معنوی مشغول باشند؛ بلکه به پزشکان و کارشناسان امر طبابت نیز مراجعت دارند. چنان‌که ابن ابی‌الدنیا نقل کرده است، هنگامی‌که امیرالمؤمنین، علی (علیه‌السلام)، با ضربه شمشیر ابن ملجم، مجروح شدند، پزشکی را برای مداوای ایشان، صدا کردند.[4]
ثالثاً: افزون بر مطالب فوق، مسئله توسل به امام کاظم (علیه‌السلام) در هنگام چشم درد که در مفاتیح الجنان ذکر شده است، روایت نیست؛ بلکه نقلی از مرحوم کفعمی (رحمه‌الله) است. بر همین اساس، استناد دادن آن به تمامِ مذهب تشیع، کاری ناشیانه و غیراصولی است؛ چرا که هیچ‌گاه نمی‌توان قولِ یک عالم از یک مذهب را، به تمام آن مذهب تسری داد و آن را قول تمام مذهب تلقی کرد.
بر همین اساس، مشخص می‌شود که توسل به ذات اولیاء الهی، برای رهایی از دردها و بیماری‌ها، مورد تأکید پیشوایان اسلام بوده است، و شیعیان، در کنار توسل به ذوات مطهر صالحین، از مراجعه به پزشک نیز غافل نیستند؛ بنابراین، توسل به امام کاظم (علیه‌السلام) در هنگام درد چشم را نمی‌توان، امری خرافی معرفی کرد.

پی‌نوشت:

[1]. دمشقیه، عبدالرحمن، خرافات الشیعه، مسأله 26، ص4، بی‌جا، بی‌تا.
[2]. نسائی، سنن الکبری نسائی، ج9، ص244، بیروت، موسسه الرساله، چاپ اول، 1421ه‌ق.
[3]. حاکم نیشابوی در مورد روایت عثمان بن حنیف چنین می‌نویسد: «هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ عَلَى شَرْطِ الشَّيْخَيْنِ، وَلَمْ يُخَرِّجَاهُ» حاکم نیشابوری، المستدرك على الصحيحين، ج1، ص707، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1411ه‌ق.
[4]. ابن ابی الدنیا، مقتل أمير المؤمنين علي بن أبي طالب (عليه السلام)، ص45، دمشق، دارالبشائر، چاپ اول، 1422ه‌ق.

نویسنده: محمد باغچیقی(باغچقی)