با این که حضرت خدیجه قبل از بعثت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و طلوع فجر اسلام با مردانی ازدواج کرده باشد، عیب و عار نیست و هنوز شریعت اسلام هم نیامده بود، تا ازدواج با کفار را تحریم کند. و همچنین حضرت خدیجه از جهات متعدد دارای شخصیتی عظیم و مورد احترام بوده است. مثلاً ایشان اولین همسر گرامی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود و تا زمانی که زنده بود، به سبب شخصیت، صفات، کمال و اکرام و تعظیم وی، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) با زن دیگری ازدواج نکرد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) خدیجه را بسیار دوست می‌داشت و احترام می‌کرد و بر وی ثنا می‌گفت و او را از همه زنان عالم برتر می‌دانست، عظمت و شأن او را یادآور می‌شد و در کارها با وی مشورت می‌کرد. ایشان اول زنی است که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را تصدیق کرد و دشمن را از رسول خدا دفع نمود، و تمام اموالش را به رسول خدا بخشید و ایمانش در اسلام به درجه کمال رسید، همچنین فضیلت مادری تمامی فرزندان پیامبر غیر ابراهیم، نصیب او شده بود، و در راه اسلام مال کثیر داد، و خدا به او کوثر داد.

اما با این حال بعضی از تاریخ نویسان او را باکره و عذرا می‌دانسته‌اند و گفته‌اند که خدیجه غیر از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) همسر دیگری نداشته است، و ادعای شوهرانی قبل از پیامبر اکرم برای ایشان ساختگی است و دلیل آنها این بوده که اشراف و بزرگان بسیاری از قریش از وی خواستگاری کردند و او نمی‌پذیرفت، و زینب و رقیه را دختران خواهر او به نام «هاله» و یا فرزندان شوهران هاله دانسته‌اند.
عصامی در کتاب سمط النجوم آورده است: «تدعی فی الجاهلیّة الطاهرة وکانت قد ذکرت وهی بکر لورقة بن نوفل فلم یقض بیهما نکاح. [2] ایشان در دوران جاهلیت لقب طاهره داشتند، و نامزد پسرعمویشان، ورقة بن نوفل به شمار می‌رفت، در حالیکه دوشیزه بود، و پس از آن بین آنها نکاحی واقع نگردید.»
این قضیه مربوط به مدت کوتاهی قبل از ازدواج ایشان با پیامبر است، که دلالت بر این دارد، که خدیجه با شخصی غیر از پیامبر اکرم ازدواج نکرده است.

ابن‌حاتم هم در الدر النظیم می‌نویسد: «تزوج عائشة بنت أبی بکر، ... ولم یتزوج غیرها بکراً علی قول من قال إن خدیجة کانت ثیباً.[3] عایشه دختر ابوبکر با پیامبر ازدواج نمود، ... و هیچ‌کدام از همسران پیامبر با ایشان در حال دوشیزگی ازدواج ننمود، بنابر قولی که ازدواج خدیجه را با پیامبر در زمان بیوه بودنش می‌داند.»
این کلام هم نشان از قولی در بین مورخین دارد، که معتقدند حضرت خدیجه قبل پیامبر ازدواج نکرده بود.

ابوالقاسم کوفی دراین‌باره در کتاب الإستغاثه، استدلال می‌کند: «مورخان و محدثان شیعه و سنی بر این مطلب اتفاق دارند که کسی از بزرگان، اشراف، رؤسا و جوانمردان قریش باقی نماند؛‌ مگر این که از حضرت خدیجه خواستگاری کرد و ازدواج با ایشان را آرزو می‌کرد؛ اما خدیجه کبری دست رد بر سینه همه آن‌ها زد؛ ولی وقتی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) با او ازدواج کرد، تمام زنان قریش از او فاصله گرفته و رفت و آمد با وی را ترک کردند و گفتند: تو پیشنهاد سران قریش را رد کردی و تن به همسری کسی دادی که فقیر است و مال و ثروتی ندارد؟!
با این حال چگونه اهل فهم می‌توانند بپذیرند که حضرت خدیجه با یک اعرابى (شوهرهای قبلی که برای حضرت خدیجه نام برده‌اند) از قبیله بنی تمیم ازدواج کرده باشد؛ اما خواستگاری بزرگان قریش را نپذیرفته باشد؟
آیا صاحبان فکر و اندیشه نمی‌دانند که این مطلب از آشکارترین محالات و ناپسندترین گفتارها است، وقتی برای اهل تحقیق این مطلب ثابت شود، ثابت می‌شود که حضرت خدیجه با کسی غیر از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) ازدواج نکرده است.»[4]

و نیز می‌توان این سؤال را از اهل تحقیق پرسید که اگر خدیجه قبل از ازدواج با رسول خدا با یک نفر اعرابی از قبیله تمیم ازدواج کرده بود، آیا موردی برای این سرزنش‌ها پس از ازدواج با رسول خدا باقی می‌ماند؟ و آیا ازدواج زنی بیوه و شوهر دیده به این اندازه برای تمام مردم مکه مهم بود، که بر اساس همین نقل، تمام همسران اشراف قریش با وی قطع رابطه کنند؟
اگر خدیجه شایسته ملامت و سرزنش بود پس چرا (در صورت صحت)، هنگام ازدواج با افرادی که در تاریخ ثبت شده، که یکی  از آنها اعرابی و شغل او گور کنی بوده، و دیگری اعرابی که شغل او خارکنی بوده، که طبعاً هیچکدام  از هیچ امتیازی برخوردار نبوده‌اند، ملامت و سرزنش نشد؟ مطلب دیگری که وجود دارد، اختلاف در مطالب تاریخی ذکر شده که ابهامات آن صحتش را دچار خدشه و تردید می‌کند: مثلاً آیا نام شوهر حضرت خدیجه، أبوهاله نماش بن زراره است یا نبّاش بن زراره بن وقدان، یا زراره بن نبّاش، یا مالک بن نباش تمیمی، ویا هند؟ چون در تاریخ اختلاف زیادی در اسامی او وجود دارد؛ آیا ابتدا با ابوهاله ازدواج کرد یا با عتیق؟! چون هر دو را گفته‌اند. آیا از صحابه بود یا نه؟[5] آیا زمان پیامبر را درک کرده‌اند یا قبلاً از دنیا رفته‌اند؟ و اختلاف در فرزندانی که در مورد خدیجه از شوهران قبلی گفته‌اند: آیا هند از این شوهر بوده یا از آن؟ دختر است یا پسر؟ چون هند از اسماء مشترکه است و بعضی گفته‌اند دختر بوده و برخی پسر دانسته‌اند. آیا در جنگ جمل در سپاه علی (علیه السلام) کشته شد یا در بصره به مرض طاعون درگذشت؟ از این رو، ما مطمئن هستیم که قضیه ازدواج حضرت خدیجه قبل از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از دسیسه‌های کسانی است که هیچ حد و مرزی را در فضیلت برای دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) نمی‌شناختند و هیچ فضیلتی را برای اهل بیت (علیهم السلام) باقی نگذاشتند؛ مگر این که عین همان را برای دیگران ساختند.

پی‌نوشت:

[1]. بنگرید به « ازدواج عایشه از دیدگاه ابن سعد »
[2]. عبدالملك عصامي مكي، سمط النجوم العوالي في أنباء الأوائل والتوالي، بیروت: دار الكتب العلمية، 1419ق، ج1، ص427. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. یوسف بن حاتم شامي، الدر النظيم، قم: مؤسسة النشر الإسلامي، ص186.
[4]. أبوالقاسم کوفی، الاستغاثة، ج1، 70. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. عبدالملك عصامي مكي، سمط النجوم العوالي في أنباء الأوائل والتوالي، بیروت: دار الكتب العلمية، 1419ق، ج1، ص427. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
ابن اثیر، اسدالغابة، بیروت: دارالكتاب العربي، ج5، ص13، مدخل: نباش بن زرارة بن وقدان
ابن حجر، الاصابة، بیروت: دارالكتب العلمیة، ج6، ص328، مدخل: نباش بن زرارة بن وقدان

مهدی منصورسمائی