قرآنیون
احمد صبحی منصور در ردیف قرآنیون معاصر و تأثیرگذار در این عرصه به شمار میآید که قرآن بسندگی، مبنای اصلی گرایشات آنها محسوب میشود. ایشان با استناد به برخی از آیات قرآن تلاش میکند تا جایگاه پیامبر (ص) در غیر از شأن ابلاغ و نیز کارکرد سنت را در تمامی حوزههای دینی، از اعتبار ساقط کند.
ابوالفضل برقعی مدعی انحصار هدایت بشر در قرآن است؛ وی برای این ادعا، هم دلیل قرآنی و هم روایی ذکر کرده است. پاسخ این است که استناد به روایت خلاف نظرش است و آیاتی که بر خلاف عقیده او حکم میکند، مطرح نمیکند.
براى به دست آوردن نظر امام (علیهالسلام) در مسأله خلافت، نباید تنها بر یک یا دو خطبه تکیه کرد؛ بلکه باید همه کلمات آن حضرت را در این موضوع، کنار هم بچینیم و نتیجه گیرى کنیم؛ امیرالمؤمنین بارها در نهج البلاغه در موارد متعددى در مسأله خلافت، تکیه بر نص فرمودهاند.
قلمداران از قرآنیون شیعی معاصر ایران است که برای احادیث، اهمیتی قائل نیست و قرآن را برای فهم اسلام کافی میداند. او روایات شیعه را نقد کرده و آنها را مردود میخواند. یکی از اعتقادات مهم شیعیان، مسأله امامت است. وی در آثارش از جمله کتاب شاهراه اتّحاد، مسأله امامت ائمه (علیهمالسلام) را نقد کرده، در خلافت بلافصل امیرالمؤمنین و نصب الهی ایشان تردید میکند.
در نیمه دوم قرن سیزده هجری و در رویارویی با پیشرفتهای خیره کننده غرب و تهاجم همه جانبه استعمار به کشورهای اسلامی، جریانهایی در ایران شکل گرفت که برخی دینی و برخی غیردینی بودند. یکی از این جریانها که با شعار اتحاد امت اسلامی و بازگشت به قرآن و دوران طلایی چهل سال اول اسلام شکل گرفت؛ «جریان قرآنیان شیعه» است.
نظریه عدم عصمت، پیروی از دو امر متضاد است؛ چرا که «پیروی از پیامبران»، امری واجب و لازم است؛ زیرا برآورده شدن هدف رسالت، بدان بستگی دارد. حال اگر فرض کنیم که پیامبر، معصوم از گناه نیست، حکم متابعت از او به این معناست که خداوند، بندگان خود را دعوت به انجام گناه کند! که نادرستی آن، مشخص است.
قرآن و حديث از مهمترين منابع فهم اسلام هستند که غالب شیعیان و اهل سنت، حجیت آن دو را قبول دارند. آيات و احاديث زيادی بر حجیت آن دو، به همراه هم تأکید دارند و آن دو با هم را مايه سعادت مسلمانان میدانند. اما افراط برخی از مسلمانها در قرآن و در حديث، سبب به وجود آمدن جريانهايی خاص شد.