قرآنیون
«برقعی» از بزرگان جریان افراطی «قرآنیون» است که برای انکار مسئله شفاعت تنها به آیات نافی شفاعت اشاره کرده و از آیات اثبات‌کننده شفاعت می‌‌گذرد در حالی که باید این آیات را با هم دید و با توجه به هر دو دسته از آیات، به نتیجه جامعی دست پیدا کرد.
«برقعی»، از چهره‌های «قرآنیون» وجوب خمس را انکار کرده و به طور قاطع بیان می‌کند که خمس در زمان پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فقط در غنایم جنگی بوده و در غیر آن وجود نداشته و در سوره انفال، مختص به غنائم جنگی آمده است؛ در نقد این ادعا باید گفت که موضوع خمس، «مغانم» است و مغانم، هر سودی است که انسان به دست می‌آورد و فرقی نمی‌کند گنج باشد یا سود تجارت یا مال الاجاره یا درآمد کارگری.
یکی از استدلال‌های جریان «قرآنیون» برای اثبات مدعای خود، یعنی «قرآنبسندگی و نفی حجیت سنت» این است که قرآن کامل است؛ آنان با استدلال به این بخش از آیه «وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْء» می‌گویند که قرآن، همه شریعت را بیان کرده است و مردم با عمل به قرآن، به کمال دین می‌رسند. این در حالی است که مراد و مقصود از عبارت «تِبْياناً لِكُلِّ شَيْء» این است که هر چیزی كه بیان آن ضرورت داشته، بیان شده است.
دکتر «احمد صبحی منصور» از چهره‌های مهم جریان «قرآنیون»، با استدلال به بخشی از آیه 98 سوره نحل، ادعا می‌کند که قرآن همه نیازهای دینی را بیان کرده است و دیگر به سنّت و حدیث نیازی نیست. در پاسخ به این استدلال باید گفت، قطعاً مقصود از «تبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ» در این آیه، مطلقِ همه چیز نیست و حصری که در این آیه وجود دارد، حصر اضافی است.
«احمد صبحی منصور» از چهره‌های شاخص جریان «قرآنیون» با استدلال به بخشی از آیه سوم سوره مبارکه «مائده» می‌نویسد: «خداوند نعمت را بر ما، به واسطه ارزانی داشتن دین اسلام، تمام کرد و این نعمت بزرگ، به واسطه کامل بودن وحی و قرآن است». «صبحی منصور» با مغالطه، به بخشی از آیه استدلال می‌کند که هیچ ارتباطی با مسئله کمال قرآن ندارد و آیه مربوط به اکمال دین است.
قرآنیون معتقدند که اطاعت از پیامبر (ص) منحصر در دوران خودش است که در نقد این ادعا باید گفت که اگر آیات اطاعت، اتباع، اسوه بودن، ولایت، تبیین و ... را فقط مختص زمان رسول خدا (ص) بدانیم، در این صورت، بخشی از آیات قرآن، از مرجعیت قرآن حذف شده و چنین امری محال است.
دکتر«احمد صبحی منصور» یکی از چهره‌های شاخص جریان قرآنیون در زمینه عدم نیاز قرآن به تفسیر می‌نویسد: «قرآن کتاب آسمانی تام و کاملی است و آنچه که کامل است نیازی به چیز دیگری ندارد». این استدلال صبحی منصور مشتمل بر چند مغالطه است؛ زیرا صبحی منصور در این استدلال «کمال» را با مسئله نیاز قرآن به تفسیر متضاد دانسته؛ در حالی که کامل بودن، یک مسئله جدا است و به معنای این نیست که نیازمند تفسیر نباشد؛ زیرا تفسیر توضیح است، نه تکمیل.
طرفداران جریان «قرآنیون» برای اثبات مدعای قرآنبسندگی می‌گویند، فرق است میان رسول و نبی و ادعا می‌کنند که نبی، شخص پیامبر (ص) است که در قرآن به اطاعت از او، امر نشده و کلمه «رسول» در آیه 59 سوره نساء، کنایه از رسالت آسمانی نازل شده از سوی خداوند متعال است، نه شخص پیامبر (ص). این توجیه طرفداران این جریان، خلاف لغت و فهم عرف است؛ زیرا واژه «رسول» در لغت، به معنای فرستاده و پیام‌آور است.
دکتر «احمد صبحی منصور» یکی از چهره‌های شاخص جریان افراطی «قرآنیون» برای اثبات مدعای قرآنبسندگی خود استدلال می‌کند که:«قرآن شریعت خدا است و سنت (روایات)، تفسیر و شریعت بشر و بر ضد شریعت خدا (قرآن)است؛ زیرا وظیفه پیامبر (ص) فقط ابلاغ «ما انزل الله» (قرآن) بوده». اما این برداشت، خلاف خود آیات قرآن است؛ زیرا خداوند در قرآن، وظیفه تعلیم، تزکیه، تبیین، را برعهده پیامبر (ص) قرار داده است.
دکتر «احمد صبحی منصور» از چهره‌های «قرآنیون»، با استدلال به بخشی از آیه 38 سوره انعام، ادعا می‌کند که قرآن همه نیازهای دینی را بیان کرده و دیگر به سنّت و حدیث نیازی نیست. این مطلب در صورتی کامل است که مقصود از «الْكِتَابِ» در آیه، قرآن باشد؛ لکن این مطلب ثابت نیست و صدر و ذیل آیه نشان می‌دهد که مقصود، کتاب خلقت یا همان لوح محفوظ است، نه قرآن.
یکی از شبهاتی که «برقعی» از بزرگان قرآنبسندگی مطرح کرده، این است که: «شیعیان ادعا می‌کنند ائمه (ع) كه در دعاهای خود اقرار به گناه کرده‌اند، فقط برای آموزش دعا به ديگران بوده و خودشان معصوم بوده‌اند!! این ادعا درست نیست»؛ اما آیاتی از قرآن کریم وجود دارد که به صراحت، بر عصمت و معصوم بودن ائمه (ع) دلالت می‌کند و مسلمانان را به پیروی بی‌چون و چرا از امامان دعوت می‌کند.
بسیاری از مفسرین، ذیل تفسیر آیه 33 سوره توبه می‌نویسند که مصداق کامل برای این آیه، حکومت جهانی امام عصر (عج) است. «سید ابوالفضل برقعی»، با فهم ناصحیح از این آیه، فکر می‌کند که مراد از غلبه بر سایر ادیان، محو و نابودی آنها است؛ در حالی که مطابق آنچه که مفسرین ذکر کرده‌اند، مراد از واژه «اظهار» در این آیه، محو ادیان نیست، بلکه غلبه اسلام است.
«سید ابوالفضل برقعی» از بزرگان جریان «قرآنبسندگی» که منکر بسیاری از ضروریات شیعه شده، در آثارش، «مهدویت» و «موعود باوری» را ساخته دست روحانیت شیعه می‌داند؛ در حالی که اعتقاد به ظهور مصلح آخرالزمان که نامش «مهدی» و از اولاد پیامبر (ص) است، مورد اتّفاق همه فرق و مذاهب اسلامی است.
فهم ناصحیح آیات قرآن، یکی از مهم‌ترین بلایایی است که امروزه گریبان‌گیر بسیاری شده است. بدین‌سان که برخی از جریان‌های انحرافی، برای اثبات مدعای غلط خود، آیات متعددی را اشتباه معنی کرده و بدان استناد می‌کنند؛ نمونه بارز چنین کارهایی را از سید ابوالفضل برقعی به وفور مشاهده کرده‌ایم؛ برقعی سعی دارد با فهم غلط از آیات اموری هم‌چون توسل، طلب شفاعت و استغاثه از اولیاء الهی را عبادت غیرالله و ممنوع اعلام کنند.