قرآنیون
برخی از دشمنان شیعه شبهه میکنند که چرا در جنگ جمل که «عایشه» دختر ابوبکر مردم را علیه خلیفه رسول خدا صلیاللهعلیهوآله تحریک و آتش جنگ را شعلهور کرد و بیش از بیست هزار نفر از مسلمانان را به کام مرگ فرستاد، ولی توسط حضرت علی علیهالسلام کشته نشد. سرخسی این مطلب را اینگونه پاسخ میدهد که وقتی زنی از اهل بغی دستگیر شود، اگر جنگیده باشد، حبس میشود تا هیچیک از اهل بغی باقی نماند؛ ولی کشته نمیشود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، جریانی تحت تأثیر محافل روشنفكری در ایران شكل گرفت كه با عزاداری امام حسین (ع) به صورت سنتی، به مخالفت پرداخت که در نتیجه امام خمینی (ره) در مقابل این تفكر با شدت ایستادند و با صدور حكمی از قمه زنی نهی و جواز سایر انحاء عزاداری را مشروط به عدم وهن اعلام فرمودند.
حیدرعلی قلمداران یکی از عناصر شاخص جریان قرآن بسندگی معاصر شیعی، منکر استدلال به حدیث غدیر شد و اصل واقعه را انکار می کند؛ در حالیکه غدیر خم از مسلمات تاریخی است.
«سید ابوالفضل برقعی» یکی از چهرههای شاخص جریان انحرافی قرآنیون است که با ارائه نظرهای شاذ خود، بسیاری از مبانی شیعه از جمله علم غیب را انکار و به وهابیت تمایل پیدا کرده است.
یکی از مسائلی که سید ابوالفضل برقعی آن را انکار کرده، مسئله علم غیب ائمه علیهمالسلام است و این درحالی است که مفسران فریقین با استناد به برخی از آیات، نتیجه گرفتهاند که ائمه علیهمالسلام نیز از علم غیب بهرهمندند.
طباطبایی از چهرههای شاخص جریان قرآنیون در قرائتی نوین از آیات، به انکار شفاعت مورد قبول مسلمانان پرداخته و ادعا کرده است که شفاعت در واقع «تأثیر مخلوق بر خالق» است؛ بنابراین چنین بینشی را «شرک» و در تضاد با توحید میداند؛ این درحالی است که خود طباطبایی در جلسات تفسیری خود تصریح میکند که وجود پیامبر رافع عذاب است؛ یعنی حضور مخلوقی در رأی خالق تأثیرگذار است.
«ابوالفضل برقعی» تلاش کرده است که با استناد به آیه 165 سوره مبارکه نساء، امامت ائمه علیهمالسلام را نفی نماید. درحالی که این آیه ارتباطی به "امام و حجت" بودن با نبودن ائمه علیهمالسلام ندارد؛ زیرا حجت در این آیه به معنای عذر و دلیل موجه است.
سید ابوالفضل برقعی ادعا میکند که خداوند از تمام کسانی که با رسول خدا صلیاللهعلیهوآله بودهاند و با ایشان بیعت کردند خشنود است و به آنان وعده بهشت داده است. در پاسخ به این ادعا باید گفت که رضایت خداوند، شامل تمامی کسانی که در آن روز با رسول خدا صلیاللهعلیهوآله بیعت کردهاند نمیشود؛ بلکه تنها شامل کسانی میشود که با ایمان قلبی بیعت کردهاند؛ زیرا خداوند در قرآن، رضایت خود را مشروط به داشتن ایمان کرده است.
سید ابوالفضل برقعی که قرآن را برای هدایت بشر کافی میداند و مدعی قرآنبسندگی است، روایاتی که در اهمیت کتاب خدا و رجوع به آن صادر شده را به عنوان دلیل انحصار هدایت در قرآن ذکر کرده است. در حالی که این روایات هیچ دلالتی بر مدعای وی ندارد.
سید ابوالفضل برقعی از چهرههای شاخص جریان قرآنیون است که بنا به گفته خودش، تنها بر آنچه که به صراحت از قرآن میفهمد تکیه میکند و بسیاری از احادیث نقل شده را رد میکند، وی همچنین از برخی عقاید امامیه فاصله گرفته و به اعتقادات وهابیت روی آورده است.
شریعت سنگلجی از شخصیتهایی است که نمیتوان تأثیرپذیری او از اهلسنت و وهابیت را انکار کرد. وی در یکی از سفرهای خود به حج، با مطالعه آثار وهابيان، به آموزههاى وهابیت گرايش پيدا كرد؛ بر همین اساس است که عدهای، شريعت سنگلجى را اوّلين كسى مىدانند كه عقايد وهابيت را در ايران ابراز كرد و افرادی را دور خود گرد آورد.
مصطفی طباطبایی، یکی از چهرههای شاخص جریان قرآنیون، علیرغم اینکه در تفسیر اکثر آیات قرآن، همانند مفسران وهابی، ظاهر آیات را مبنا قرار داده، اما در آیات مربوط به معجزات پیامبران، از ظاهر عدول کرده و نسبت فاعلیت این معجزات به پیامبران را مجازی دانسته و منکر ولایت تکوینی انبیا شده است.این درحالی است که از آیات قرآن استفاده می شود که بعضى از معجزات، کار انبیاء و به فرمان خدا است و بعضى دیگر کار خداوند است، ولی هر دو سرانجام به اراده الهى باز مى گردد و هیچ گونه منافاتى با اصل توحید ندارد.
«مصطفی حسینی طباطبایی» ازجمله عناصر شاخص جریان سلفیگرای قرآنیون است که اعتقاد شیعیان به ولایت تکوینی انبیا و معصومین علیهمالسلام را با اعتقاد مشرکان زمان پیامبرصلیاللهعلیهوآله درباره قدرت بتها همسان میپندارد، درحالی که میان این دو اعتقاد تفاوت وجود دارد؛ چرا که مشرکان نگاهی استقلالی به بتها داشتند، درحالیکه باورمندان به ولایت تکوینیِ اولیای الهی، آن را به اذن الهی میدانند و قائل به تفویض نیستند.
قرآنیون معتقدند: چون که در سنّت نبوی؛ یعنی اخبار و روایات، وضع حدیث و جعل اخبار صورت گرفته؛ لذا نمیتوان به اخبار حاکی از سنت اعتماد کرد و در نتیجه حجیتی هم ندارد. پاسخ: اگرچه قابل خدشه بودنِ برخی احادیث از جهت متن یا سند قابل پذیرش است، اما نمیتوان کلیت سنت را بخاطر وجود روایات ضعیف مورد انکار قرار داد؛ زیرا چالشهایی که در مسیر احادیث قرار گرفته را میتوان تا میزان بسیار زیادی بهوسیله علم رجال و تشخیص وثاقت و عدالت راویان برطرف نمود.